Fortyfikacje miejskie

 

Fortyfikacje ziemno-drewniane

Pierwszą fortyfikacją na obszarze Oleśnicy byt gród obronny - później zamek. Ludność okolicznych osad mogła się, w nim chronić w razie nadejścia wrogów. Po roku 1255 - zapewne obszar tego zalążkowego miasta lokacyjnego powinien być otoczony jakąś prowizoryczną strukturą obronną, np. drewnianą palisadą lub (i) rowem wzmocnionym częstokołem z zaostrzonych pali drewnianych. Dalej >>>

Fortyfikacje ceglane

Proces przebudowy wałów na nowoczesne formy architektury obronnej zapoczątkował po 1320-1323 r. książę Konrad I Oleśnicki. Poszczególne odcinki wałów rozbierano, zastępując je wysokimi (7-8 m) ceglanymi murami zwieńczonym blankami (wręby i zęby) z umieszczonymi pomostami bojowymi. Na jednym z najwcześniejszych szkiców przypisywanych Wernerowi - wystepuje w murach także dodatkowa (oprócz wrębów i zębów) strzelnica. Budowa murów obronnych trwała kilka-kilkanaście lat. Dla potrzeb budowy murów wzniesiono cegielnie. Dalej >>>

Rozwój uzbrojenia i jego wpływ na konstrukcje murów obronnych

Do ok. połowy XV w. podstawowe uzbrojeniem obraniających i atakujących miasta były kusze ręczne i niekiedy ciężkie. Dla tego typu uzbrojenia istniejące konstrukcje murów miejskich spełniały swoje zadania. Dalej >>>

Zachowane elementy oleśnickich fortyfikacji miejskich

Pomimo imponującej długości zachowanych murów kurtynowych - nie istnieje żaden z odcinków o pełnej wysokości, to znaczy z pomostem bojowym, blankami i zadaszeniem. W wieku XIX o mury nie dbano, nie odbywała się ich konserwacja i najczęściej były one obudowywane różnego rodzaju budowlami (komórki, szopy itp.), w których mur stanowił jedną ze ścian. Dlatego mur był tylko częściowo odsłonięty. Widać to na planie z 1928 r., na którym zarys muru (czarno-biała linia) jest na znacznej długości jakby przerwany.

W latach 60-tych rozpoczęto renowację murów. Z ogólnej długości około 1500 mb średniowiecznej linii murów obronnych zachowano około 1250 mb tego muru tj. prawie 90% - w tym ponad 1200 mb poddano restauracji, polegającej na wyrównaniu i zabezpieczeniu korony murów, przelicowaniu najbardziej zniszczonych partii oraz oczyszczeniu i spoinowaniu mniej uszkodzonych partii muru.

W 2002 r. wykonano rekonstrukcję niewielkiego odcinka murów obok Bramy Wrocławskiej - z pełną wysokością i z pomostem bojowym oraz zadaszeniem. Pozostałe 3 bramy miejskie zostały rozebrane w 1868 r. Z. Podurgiel tak to przedstawił.

Na poniższej ilustracji pokazano rozmieszczenie zachowanych elementów foryfikacyjnych.

  9.         - "-

Zamek z bastionem południowym
i zachodnim (B) jest sprzężony obronnie
z fortyfikacjami miejskimi

 
Rys. Mirosław Przyłęcki

Odcinki muru częściowo widoczne lub zidentyfikowane podczas poszukiwań:

Dla porównania pokazano zachowane elementy fortyfikacji Ziębic i Ząbkowic Śląskich, które za czasów Podiebradów (Karola I) mogły ulegać podobnej modernizacji jak w Oleśnicy (dziękuję Panu Krzysztofowi Tomaszewskiemu z Ziębic za wykonanie i przysłanie zdjęć).

Obrona miasta przed atakami - bractwa kurkowe (gildie strzeleckie).

Bibliografia

1. Przyłęcki M. Mury obronne miast Dolnego Śląska. Wrocław 1966
2. Przyłęcki M. Cykl artykułów w Panoramie Oleśnickiej nr 37, 39, 41, 44, 46 z 1994 r.
3. Przyłęcki M. Najcenniejsze zabytki Oleśnicy. Zapiski oleśnickie nr 2. 1995
4. Bogdanowski J. Architektura obronna w krajobrazie Polski. PWN. 2002 r.
5. Bimler K. Die schlesischen massiven Wehrbauten, t. 3: Fuerstentum Oels, Wohlau. Breslau. 1942

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
 Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI