Pomnik - Kolumna Złotych Godów
Pomnik - Kolumna Zwycięstwa
Marek Nienałtowski
Pomniki oleśnickie i pamiątkowe tablice
Pod pojęciem Pomnik - należy tutaj rozumieć ogólną nazwę obiektu rzeźbiarskiego lub rzeźbiarsko-architektonicznego (przestrzennego), wzniesionego dla upamiętnienia osoby, osób lub zdarzenia historycznego. Forma pomnika może być różna - najczęściej jest to posąg lub grupa rzeźb na cokole lub bez cokołu, może być nim jednak również kolumna, kolumna z posągiem, obelisk jak i naturalny głaz z inskrypcją. W Oleśnicy występują m.in. następujące formy pomników - kolumny, obeliski, rzeźby na cokole, rzeźby na kolumnie i inne.
W historii wielu miast zmieniających przynależność państwową lub podlegających zmianom politycznym - zdarza się eliminacja lub zamiana dotychczasowych "bohaterów" na innych. Przy czym często wykorzystywane są stare cokoły, na których stawia się nowe postacie. Tak też zdarzyło się w Oleśnicy. Nie usunięto pomników mających znaczenie historyczne, związanych historycznie z miastem i posiadających wartość artystyczną (Kolumna Zwycięstwa, Kolumna Złotych Godów). Po zmianie politycznej w 1989 r. usunięto pomnik poświęcony MO, Armii Radzieckiej i Wojsku Polskiemu, próbowano nieudanie przenieść na cmentarz pomnik Ery Kosmicznej. Z niemieckiego Kamienia Strzelców zrobiono pomnik Powstańców Warszawskich. Burmistrz Oleśnicy nie pytał powstańców, czy będą zadowoleni z tego powodu. Niektóre pomniki i tablice powstałe w Oels bezpowrotnie zaginęły.
Pomniki przedwojenne istniejące
|
|
Pomnik - Kolumna Złotych Godów |
Pomnik - Kolumna Zwycięstwa |
Pomniki przedwojenne zachowane częściowo lub zachowane tylko ze zmienioną inskrypcją
 |
 |
 |
Pomnik cesarza Fryderyka. Pomnik Wdzięczności |
Pomnik
Ottona von Bismarcka. Pomnik Chopina |
Pomnik Pokoju. |
Pomniki przedwojenne nieistniejące
 |
 |
 |
 |
Pomnik spotkania dwóch monarchów |
Pomnik - Pamiątkowy kamień Strzelców |
Pomnik I WŚ |
Pomnik Wdzięczności |
Pomniki powojenne
 |
 |
 |
 |
Pomnik II Armii Wojska Polskiego |
Pomnik Ery Kosmicznej |
Pomniki z "Białych koszar" |
Pomnik Golgota Wschodu |
 |
 |
 |
Pomnik cmentarny żołnierzy II Armii WP |
Pomnik Cmentarza Wojennego Żołnierzy Armii Radzieckiej |
Pomnik cmentarzy niemieckich |
Pomnik Serca Pana Jezusa przy Bazylice Mniejszej w Oleśnicy
Tablice pamiątkowe w mieście
Tablice pamiątkowe (epitafia) w Kościele Zamkowym
W Kościele Zamkowym umieszczono dwie tablice (epitafia) i płytę z piaskowca upamiętniającą poległych żołnierzy z wyszczególnionymi ich nazwiskami. Na lewej tablicy (zbliżenie) wyszczególniono nazwiska poległych w wojnach napoleońskich. Na prawej, wykonanej przez malarza Brauna podano nazwiska poległych z różnych jednostek w wojnie 1866 i 1870/71 roku. Na płycie z szarego paskowca, odsłoniętej 18.02. 1872 r., stojącej przy ścianie z prawej strony ołtarza wymieniono nazwiska poległych pod Belfort, w wojnie z Francją, żołnierzy 3. Dolnośląskiego Pułku Landwery nr 50 [2]. Pan Wiesław Piechówka poinformował mnie, że drewniane tablice są dalej przechowywane w kościele. Czy uda się zrobić im zdjęcia?
Niedawno odkryto trzecią tablicę upamiętniającą poległych żołnierzy z kampanii napoleońskiej 1813-1815
Inne zaginione pomniki
Kamień poświęcony 50. leciu Seminarium Nauczycielskiemu
Kamień pokazany na widokówce poświęconej 50-leciu Seminarium oleśnickiemu, które świętowano 13 marca
1925 r. Umiejscowiony był na terenie ówczesnego Seminarium - obecnie
Gimnazjum nr 1. Na kamieniu był wykuty krzyż żelazny, czyli był poświęcony żołnierzom z I wojny światowej. Prawdopodobnie absolwentom Seminarium i szkoły ćwiczeń. Był to napis rozmieszczony w trzech rzędach. Być może, że kamień z pomnika dalej znajduje się na terenie szkoły.
 |
 |
Ogólny widok pomnika. |
Czarną strzałką pokazano prawdopodobne miejsce lokalizacji pomnika na terenie Seminarium. Wycinek tej mapy przysłała A. Lisowska. |
Pomnik ze strzelnicy na Gęsiej Górce
Na terenie
byłej strzelnicy rozmieszczonej na Spalicach (na mapie
oznaczona jako 1) i placu ćwiczeń (oznaczony jako 2) stały trzy pomniki. Na
widokówce poświęconej szkoleniu na tej
strzelnicy widoczny jest tylko zarys jednego małego pomnika. Nie
jest znana intencja ich wystawienia (może rodziny postawiły swoim bliskim, którzy
zginęli podczas ćwiczeń?). Pan Marcin Dziedzic odczytał część napisu na tym pomniczku: 1908 //
Gustav Behr //
Dem Andenken //
der jungen Kameraden // (ku pamięci
mlodych kolegów). Było tam jeszcze jedno nazwisko trudne do odczytania. Paweł Szczegodziński przysłał lepszy skan widokówki, z której udało się odczytać drugie nazwisko - Paul Mahlig. Pomnik ten uległ zniszczeniu przez poszukiwaczy różności i ostatecznie rozebrany podczas przystosowania strzelnicy do potrzeb szkolenia jednostek WP.
Pomniki z Powiatu oleśnickiego - poświęcone poległym w I Wojnie Światowej
Prawie naprzeciw pomnika spotkania dwóch monarchów (na mapie oznaczony jako 2) , ok. 50 m bliżej w kierunku miasta (na obecnej posesji warsztatu stolarskiego), stał pomnik (oznaczony jako 1) poświęcony poległym mieszkańcom Spalic w I wojnie światowej, lub w wojnie z 1871 r. Resztki tego pomnika zostały rozebrane przez właściciela posesji.
Pomniki poległych ze wsi powiatu
Pomniki poległych z miast powiatu
Rozmaitości
Literatura:
1.
Przyłęcki M. Zapiski Oleśnickie. Najcenniejsze zabytki Oleśnicy. Wyd. Towarzystwo
Miłosników Miasta Oleśnicy. nr 1. czerwiec 1995 r. s. 37-38.
2. Dziedzic M. Pomniki publiczne w Oleśnicy do 1945 r. Kwartalnik Powiatu Oleśnickiego s. 30-45. nr 2. 2006
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI
