Marek Nienałtowski
Pomnik ofiar I Wojny Światowej
2004 r.

Pomnik poświęcony ofiarom I Wojny Światowej - Kriegsdenkmal (inna używana nazwa - Ehrenmal - pomnik chwały) stał w okolicach pokazanego niżej Domu nad Stawami (Teichhaus), w ówczesnym Parku Miejskim, na niewielkim wzniesieniu. Niestety, nie jest pokazany na planie miasta z 1939 r.

Widok na pomnik od strony wojskowego placu ćwiczeń. Widoczny Dom nad Stawami, na którego miejscu znajduje się obecnie scena amfiteatru. Z kolekcji A.F.	Widok na pomnik od strony stawu i Domu Nad Stawami. Z Ebay.de

11.07.2007 r. Uzupełnienie
Wybudowanie pomnika zainicjował Związek Weteranów Wojennych w Oleśnicy (Kriegerverein Oels) w 1931 r. Na jego czele stał od roku 1929 Georg Hentschel, również radny miejski od 1920 r. Znany jako współwłaściciel Domu pod Kielichem (lub tylko sklepu). Pomnik miał być wybudowany w 1933 r. z okazji 50-lecia Związku Weteranów Wojennych w Oels. Patronem honorowym był były następca tronu. Powołano 30-osobowy komitet budowy pomnika. Przed podjęciem decyzji o budowie i miejscu jego rozmieszczenia (analizowano kilka lokalizacji) wykonano wstępną wizję pomnika pokazaną niżej (rysunek odręczny). Wszystkie niżej omawiane materiały pochodzą z archiwum Stanisława Kokota, obecnie w Dziale Dokumentów Życia Społecznego PiMBP.

Widok czołowej strony kolumny (z mieczem, datą i napisem)	Widok tylniej strony kolumny (z krzyżem)	Prawa strona otoczenia pomnika (lewa strona symetryczna). Widać je na poniższym zdjęciu

Kiedy już zapadła decyzja o budowie pomnika, wykonano jego projekt końcowy (widok z przodu, widok z góry). W kwietniu 1933 r. zainicjowano zbieranie datków od osób prywatnych i firm (m.in. duży datek pieniężny wnieśli właściciele drukarni). Wśród wpłacających był także Związek Morski, Związek Artylerzystów, Strażaków, cechy, sklepy itp. Częściowy spis ofiarodawców umieszczono w dodatku do Lokomotive an der Oder. Po zebraniu pieniędzy i zakupieniu materiałów - 10 maja 1933 r. rozpoczęto budowę, zamurowując w fundamencie miedzianą tubę (pojemnik) z materiałami pamiątkowymi.

Pomnik po wybudowaniu. Widoczna bryła pomnika i jego otoczenie. Za pomnikiem widoczny półokrągły placyk otoczony niskim wałem ziemi. Z lewej widoczna trybuna Stadionu Miejskiego, a z prawej dach budynku Finanzamtu (ZBK) Z. Ebay.de

Pomnik przy końcu lat 30-ych. Z Ebay.de

Otoczenie pomnika od strony stawu. Dzisiaj dalszą część tego trawnika
zajmują ławki amfiteatru. Fot. z kolekcji J.K.

Z opowiadań mieszkańców wynika, że górna część pomnika została rozebrana, lub rozleciała się w latach 70-tych. Według Małgorzaty Lipskiej "Pomnik został rozebrany w latach 90-tych". W rzeczywistości nastąpiło to w 1992 r., co jest udokumentowane. Prezes Towarzystwa Przyjaciół Miasta Oleśnicy - Stanisław Kokot wówczas napisał "podczas rozbiórki zniszczonego w trakcie działań wojennych pomnika ... ". Jeszcze w 1956 r. nie widać było szczególnych zniszczeń pomnika. Czy w ten sposób ukryto udział przedsiębiorczych działkowiczów w jego rozbieranie z cegieł? Jak rzeczywiście wyglądał pomnik przed rozbiórką dowiemy się ze zdjęć, które mogą się kiedyś pojawić.

Podczas rozbierania pozostałości i fundamentów pomnika znaleziono pojemnik z materiałami pamiątkowymi. Opis i wymiary pojemnika oraz jego zawartość opisał S. Kokot jako przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Miasta Oleśnicy (strona pierwsza, druga). W tubie były także przedstawiane wyżej plany pomnika.

Posiadam część zeskanowanych materiałów zawartych w tubie - mogę je udostępnić do tłumaczenia. Tuba i wszystkie oryginały (łącznie z pieniędzmi) powinny znajdować się w archiwum UM. Może kiedyś, jak powstanie ponownie muzeum miejskie, będą cennymi eksponatami opisującymi historię Oleśnicy.

Pomnik po wojnie był wykorzystywany do celów propagandowych. Na poniższym zdjęciu widać sterczące nad pomnikiem 3 pręty (rury?). Nie wiadomo czy to były wzmocnienia konstrukcji (cegły odpadły), czy może dodano mini-maszty do zawieszania flag?

Pomnik z polskim godłem, przed nim, w pewnym oddaleniu, portret Bolesława Bieruta
Czyżby zdjęcie wykonano przed rokiem 1956?.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI