Marek Nienałtowski
Jakie nazwiska i zdarzenia historyczne należałoby promować w Oleśnicy

W Oleśnicy rzadko wspomina się znane osoby ze świata kultury i sztuki, związane historycznie z Oleśnicą. W innych miastach (np. we Wrocławiu) takie osoby są wspominane poprzez tablice pamiątkowe, pomniki, książki i uroczystości. Co ciekawe - niektóre z tam promowanych osób, są także związane z Oleśnicą (np. Karl von Holtei i Anioł Ślązak). Dlaczego Oni również nie są promowani w Oleśnicy? Dlaczego nie mają chociażby tablicy pamiątkowej w miejscu, gdzie mieszkali lub pracowali. Takie tablice na pustych najczęściej fasadach oleśnickich domów urozmaicają miasto, przyciągają wzrok i pokazują, że jest ono bogate w ciekawą historię. Turyści kulturowi po przeczytaniu informacji z tablicy, często czytają więcej o bohaterze tablicy, co skutkuje także rozwojem promocji naszego miasta. Również mieszkańcy Oleśnicy poznają poprzez nie historię miasta. Należy również promować zdarzenia i ludzi związanych z polskością tych ziem, jak i Niemcówi, którzy mieszkając w Oleśnicy byli rodzinnie związani z Polską lub byli polonofilami

Tablice pamiątkowe

Poświęcona Braciom słowiańskim i Georgowi Bockowi na kościele NMP

Kościół NMP jest zapomnianym symbolem słowiańskiej Oleśnicy. W 1380 r. Konrad II sprowadził do Oleśnicy i ufundował kościół dla Benedyktynów słowiańskich (Braci słowiańskich, głagolaszy), którzy w liturgii, za zgodą papieża, używali zamiast łaciny języka słowiańskiego. Ich zadaniem było dotrzeć do słowian ze słowem bożym. Tym samym Benedyktyni pomędzy 1380-1505 r. krzewili język słowiański, z którego powstał j. polski. Pamięć o tym pozostała w historii Oleśnicy skoro w czasach reformacji ten kościół ponownie stał się polskim zborem (odbywały się w nim nabożeństwa w j. polskim) i miał polskich pastorów, z których najbardziej znanym był Georg Bock (1650-1690). Dzięki niemu powstał polski przekład Agendy liturgicznej (zawierającej m.in. zbiór modlitw), która dla Polaków całego Śląska stała się także elementarzem polskim.

Tekst z tablicy nagrobnej G. Bocka znajdującej się w dawnym kościele NMP (do tłumaczenia)

Propozycja tekstu na tablicę (do konsultacji):

Kościół NMP ufundowany przez księcia oleśnickiego Konrada II dla benedyktynów słowiańskich krzewiących j. polski w latach 1380-1505.
W latach reformacji pełnił także rolę polskiego sboru, w którym diakonem w latach 1650-1690 był Georg Bock, krzewiciel polskości, tłumacz i poeta.
Przetłumaczył na j. polski i rozwinął Agendę liturgiczną wydaną w 1668 r., stanowiącą modlitewnik i elementarz polskich mieszkańców Śląska.
Pochowany w 1690 r. w tym kościele.

Anioł Ślązak - lekarz i poeta nie miał żadnej tablicy w Oleśnicy, a to zapewne dlatego, że zmienił wyznanie z protestanckiego na katolickie, czego mu byli protestanccy mieszkańcy nie przebaczyli. Napisałem o nim. Dla nas - oleśniczan - jest to poeta, syn polskiego szlachcica i niekiedy czujący się Polakiem, którego dystychy tłumaczył także A. Mickiewicz. Tablica mogłaby zawisnąć na zamku oleśnickim, gdzie przez 3 lata pełnił obowiązki lekarza księcia Sylwiusza Nimroda. Anioł Ślązak jest znany na Dolnym Śląsku - istnieje nagroda jego imienia, nazwa wyższej szkoły w Wałbrzychu. Wydano wiele książek i innych publikacji, w których uwypukla się wrocławski okres jego życia i tylko jednym zdaniem - oleśnicki. Poprzez tablicę umieszczoną na zamku lub ratuszu, więcej wspomnień byłoby związanych z Oleśnicą. W 2007 r. na Śląsku obchodzono 330 rocznicę jego śmierci. W Oleśnicy o tym nie wspomniano?

Tekst do skrócenia i konsultacji:

Tablice informacyjne

Karl von Holtei - poeta romantyczny, pisarz, aktor i reżyser teatralny, miał do roku 1945 "swoją" ulicę oraz tablicę pamiątkową na domu przy ul. Kościelnej 13, gdzie często bywał. W to miejsce ponownie powinna ona wrócić. Pisałem o tym. W Obornikach Śląskich Jego imieniem nazwano Liceum, istnieje również pomnik. Także jest czczony we Wrocławiu. O tych związkach pisarza z Obornikami i Wrocławiem wspominała prasa i TV, mogłaby również pisać o Oleśnicy. A do tego na razie nie dochodzi, gdyż okres oleśnicki K.v. Holtei`a nie został jeszcze dobrze zbadany. Tylko na tej stronie jest podana informacja o Jego oleśnickich powiązaniach. W 2010 r. w wielu miastach (m.in. Wrocław, Oborniki) obchodzono 130 rocznicę śmierci poety.

Gustaw Freytag - pisarz także miał swoją ulicę i tablicę. Pisałem o tym. Dom, w którym mieszkał, już nie istnieje, ale tablicę można wmurować w chodnik lub na wybudowany dom, w miejscu spalonego w 1945 r. O ile K. v. Holtei był polonofilem, to o G. Freytagu tego nie można powiedzieć. Jakoby wręcz źle pisał o Polakach. Zapewne odtworzenie tej tablicy może być źle przyjęte w Oleśnicy (przeniesie się na partyjne rozgrywki). Ale zainstalowanie jej może wskazać, że nie jesteśmy małostkowi, pokazujemy tylko miejsce, gdzie pisarz spędził swoje gimnazjalne lata. Ludzie kultury i obcokrajowcy przyjmą to z zaciekawieniem.

Opcjonalnie oddzielna tablica - Georg Bock ma już, dzięki prof. W. Dynakowi, swoją ulicę. Ale tam turyści nie chodzą. Jak wiadomo został pochowany w byłym kościele NMP i na nim mogłaby zawisnąć tablica, wspominająca Go jako polskiego pastora w Oleśnicy, poetę i krzewiciela polskiej mowy. Ta tablica mogłaby przypominać, że jeszcze w XVII w mieszkali w Oleśnicy Polacy i mieli swojego pastora. Byłoby to dla niemieckich turystów dużym zaskoczeniem. Niedawno były okrągłe rocznice urodzin i śmierci. Była okazja do przypomnienia w Oleśnicy "Kochanowskiego" polskich protestantów mieszkających na Śląsku.

Richard Kallmann - niemiecki burmistrz Oleśnicy, pełniący swoją funkcje przez 36 lat. Mieszkał po 1900 roku na ul. H. Sienkiewicza 2. Umieszczenie na tym budynku dwu-trzy języcznej tablicy pokazałaby, że znamy jego osiągnięcia i je szanujemy. Zapewne to wzbudziłoby zainteresowanie prasy polskiej i niemieckiej, bo nie wszędzie mieszkańcy pamiętają o dawnych burmistrzach.

Budynek drukarni - pomiędzy 1744-2011 r. na ul. Kościelnej 4-5 mieściła się książęca i miejska, a potem prywatna, państwowa i ostatnio prywatna drukarnia. Zapewne istniała pod tym adresem wcześniej. Dzięki tej drukarni Oleśnica (Oels) była i jest szeroko znana w świecie kultury. Z tej drukarni wyszło wiele znanych poloników. Niedawno skończył się okres istnienia drukarni pod tym adresem i należałoby o tym pamiętać.

Miejsce po spalonej synagodze. W 2008 r. minęła 70 rocznica spalenia przez hitlerowców synagogi przy ul. Lużyckiej 13. Władze miasta planowały wówczas umieścić na murze miejskim, w miejscu istnienia synagogi, tablicę z dwujęzycznym (w tym herbrajskim) napisem. Pomysł nie doszedł do skutku ze względu na brak napisu hebrajskiego. Można ten zamiar powtórzyć, umieszczając napis trójjęzyczny (polski, niemiecki i angielski). Burmistrz J. Bronś obiecywał także (podczas występu chóru synagogi Pod Białym Bocianem w kościele zielonoświątkowym) wykonać pomnik wspominający zniszczony cmentarz żydów oleśnickich. Jednocześnie z wykonaniem tablicy można umieścić w murze miejskim (lub pod nim) resztki macew zebranych przez burmistrza P. Pawłowskiego. Takie lapidarium byłoby najprostszym i najtańszym rodzajem pomnika pamięci.

Budynek urzędowania pierwszego burmistrza Oleśnicy Mieczysława Piasceckiego i datę przyjęcia Oleśnicy pod polską administrację (7 lipca 1945 r.).

Miesca po bramach miejskich - trzy tablice umieszczone przy byłej bramie maryjnej, oławskiej i wołowej. Treść : W tym miejscu znajdowała się Brama (Oławska, Wołowa) .... powstała prawdopodobniew XIV w. i rozebrana w 1868 r. Brama maryjna powstała na początku XV w i została rozebrana w 1868 r.

Do wymiany

Tablica na Ratuszu

Tablica na zamku

Tablica na kościele NMP

Potrzebna okresowa tablica przed rzeźba przestrzenną na placu przed kościolem NMP

Zajmuję się historią miasta i dlatego przedstawiam propozycje upamiętnienia ludzi i zdarzeń minionych. Koszt tablic jest niewielki (ok. 400 zł ), a przynoszą, moim zdaniem, "pożytek promocyjny" porównywalny ze znacznie droższymi pomnikami. Powstałe tablice powinny być 2-3 językowe, co dodatkowo wskaże, że jesteśmy także mentalnie w Europie.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI

Uchwały Komisji Heraldycznej z 7 listopada 2017 roku i w szczególności uchwały nr 22-1069/O/2019 z 26 marca 2019 roku.