http://digital.slub-dresden.de/kollektionen/
Exlibris księcia wirtembersko-oleśnickiego Karola Krystiana Erdmanna
06.10.2010 r.
Książki z biblioteki zamkowej, zwanej też książęcą lub książąt oleśnickich mogły posiadać exlibrisy. Ex libris, czyli łaciński zwrot oznaczający "z księgozbioru", "z książek", jest znakiem graficznym pokazującym przynależność książki. W przypadku bibliotek szlacheckich i książęcych tym znakiem graficznym były najczęściej herby oraz nazwisko i często tytuł. Exlibris powstał już w XVI wieku i zaczął się rozpowszechniać początkowo w Niemczech (stąd trafił także do Polski). Czyli należałoby sądzić, że książki z biblioteki zamkowej w okresie Podiebradów już mogły mieć exlibrisy. Bardziej prawdopododobne, że mogły je mieć książki nabywane przez Wirtembergów i potem Brunszwików.
W związku z tym, że biblioteka zamkowa została przekazana w 1885 roku do Drezna, nie można było ocenić czy książki te miały exlibrisy i ewentualnie ich postać graficzną. Z pierwszym odnalezionym exlibrisem mieliśmy do czynienia w bibliotece łańcuchowej. Przypomnę, że jedna z książek przekazana ok. 1793-1816 roku z biblioteki zamkowej do biblioteki łańcuchowej, miała następujący exlibris:
http://digital.slub-dresden.de/kollektionen/
Na nim znajdował się herb księstwa brunszwicko-oleśnickiego i pod nim na wstędze widniał się napis w postaci skróconej "Fryderyk August Książę Brunszwicko-Oleśnicki". Exlibris znajdował się na drugiej stronie okładki. Tylko jedna z około 100 przeglądanych książek z biblioteki łańcuchowej, miała typowy exlibris (rysunek wydrukowany na kartce i przyklejony). Pozostałe miały ręczne wpisy i rzadko ręcznie wykonane rysunki. Co mogłoby oznaczać, że exlibrisy mogły być wówczas rzadkością.
Kiedy dotarłem do książek z biblioteki zamkowej znajdujących się na stronie biblioteki drezdeńskiej, prawie każda z nich (z ok. 300-400 przeglądniętych) posiadała wyżej pokazany exlibris. Sadziłem, że ostatni bibliotekarz książęcy na zamku C.F. Günther, przykleił każdej z książek ten exlibris, gdyż wcześniej one nie miały żadnego.
I jakież było moje zaskoczenie, gdy na jednej z książek z byłej biblioteki zamkowej, odnalazłem inny exlibris.
 |
 |
Herb pokazany na exlibrisie |
Jest to exlibris ostatniego księcia wirtembersko-oleśnickiego. Na nim widać herb wirtembergów oleśnickich oraz napis C.C.E. H.Z.W.O - Carl Christian Erdmann Książę Wirtembersko-Oleśnicki. Czyli część książek, może zakupionych przez księcia Erdmanna, miała jego exlibris. Nie wiadomo czy pozostali książęta wirtemberscy mieli również swój exlibris.
Tak więc, znamy kolejny exlibris książąt oleśnickich. Jest to kolejne moje małe odkrycie z historii Oleśnicy. Należy teraz szukać exlibrisu pozostałych Wirtembergów. Być może, że Podiebradowie tłoczyli swój herb (jako exlibris) na okładkach książki. Przykład tego znajdujemy na kilku księgach w Bibliotece łańcuchowej. Podobnie czynili w tym okresie książęta brzescy.
http://digital.slub-dresden.de/kollektionen/
Zbiezne:
Biblioteka zamkowa
Biblioteka łańcuchowa
Biblioteka zamkowa w Dreźnie
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kosciół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauwazyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI
