Prospekt organowy z 1753 r. [1], wkomponowany we współczesne moje zdjęcie
Marek Nienałtowski
Herb z prospektu organowego kościoła św. Katarzyny w Bierutowie podstawą do odtworzenia herbu dla Kolumny Złotych Godów w Oleśnicy
12.01.2016 r.
Uzupełnienie 31.08.2020 r.
Od dwudziestu lat dążę do poznania płaskorzeźb umieszczonych na czterech medalionach Kolumny Złotych Godów. Jedna z nich przedstawia herb Marii Zofii z hrabiów Solms Laubach - żony księcia wirtembersko-oleśnickiego Karola Chrystiana Erdmanna. Herb ten wielokrotnie zmieniał swoją postać, a na dokumentach oleśnickich występował w najprostszej postaci (niebieski lew). Dlatego szukałem herbu Marii Zofii z okresu jej pobytu w Oleśnicy, aby dopasować go do niewyraźnej postaci medalionu, pokazanej na jednej z widokówek. Okazało się, że taki herb znajdował się na organach istniejących w kościele św. Katarzyny w latach ok. 1753 do ok. 1948 r. Stało się to możliwe dzięki artykułowi Wolfganga J. Brylla [1].
Niżej pokazano kompozycję organów istniejących przed wojną [1] z obecną emporą muzyczną. Organy te były ufundowane przez księcia Karola Chrystiana Erdmanna i jego żonę Marię Zofię z hrabiów Solms Laubach i dlatego nad organami znajdowały się ich herby.
Prospekt organowy z 1753 r. [1], wkomponowany we współczesne moje zdjęcie
 |
|
Nad zewnętrznymi wieżami piszczałkowymi umieszczono z lewej herb księcia, a z prawej herb księżnej [1] |
 |
 |
Herb księcia w najbardziej rozwiniętej postaci (z sześcioma klejnotami) [1] |
Herb księżnej, ze znaną już tarczą i z trzema klejnotami nad tarczą i jednym poza nią. Takie niesymetryczne rozmieszczenie klejnotów nie jest spotykane [1] |
Z powyższego zdjęcia i poniższego rysunku wynika, że w herbie wyżej pokazanym dodano poza tarczą czwarty klejnot - czarną różę heraldyczną - majątku Sonnewalde. Z tego zdjęcia oraz widocznego zarysu herbu na medalionie Kolumny Złotych Godów wynika, że klejnot Wildenfels z czarną różą był w herbie Solms-Laubach pomijany. Taką decyzję podjał ojciec księżnej Marii Zofii. Czyli w herbie pokazywano tylko 3 klejnoty. Niżej ilustracja z końca XVIII w. z pokazanym herbem hrabiów z Solms jeszcze z czteroma klejnotami.
 |
 |
|---|---|
Oryginał skanu druku herbu hrabiów Solms. Pan Antoni W. kupił rysunek na targu staroci w Wiedniu i przysłał skan. Dziękuję! |
Powiększenie samego herbu. Widoczna cała struktura herbu, także kolory - dzięki szrafowaniu. Świadczy to, że rysunek wykonał znawca heraldyki hrabiów Solms |
Dodano 10.09.2020 r. Prawie analogiczny rysunek herbu Solms (może kolejne wydanie) z 1789 r. znajdował się w antykwariacie.
Na podstawie powyższego herbu, zdjęcia herbu z organów w kościele w Bierutowie, wykonałem w programie CorelDraw jego rysunek.
 |
 |
|
Postać herbu, która mogłaby stanowić podstawę strukturalną do dyskusji z rzeźbiarką
w celu odtworzenia medalionu z kolumny Złotych Godów. Hełmy i korony pochodzą z herbarza Tadeusza Gajla, za jego zgodą. Lew, róża i kapa z klipartów programu Corel Draw i i Armorial Gold. Istnieją różne kliparty lwów, ale nie ma siedzącego i patrzącego prosto. Dlatego lwa powinien narysować artysta |
|
Na powyższym rysunku herbu widać w tarczy niebieskiego lwa na złotym polu - herb hrabiów Solms. Czerwono-złote pole dotyczy majątku Falkenstein i miasta Münzenberg. Srebrny lew na czarnym polu to herb majątku Sonnenwalde, a czarna heraldyczna róża na złotym polu - herb majątku Wildenfels.
Klejnoty: z lewej czapka turniejowa panów z Falkenstein-Münzenberg, trzy rzędy pawich piór, po bokach turniejowe kopie z czerwonymi i złotymi flagami (lub czerwono-złotymi flagami). Dalej niebieski lew przodem, stojący na hełmie, z czerwono-złotymi skrzydłami. Kolejno - biały lew stojący bokiem na hełmie z koroną szlachecką.
Labry - z lewej wierzch czerwony, spód złoty, z prawej - wierzch czarny, spód biały.
Uwaga. Na poniższym zdjęciu widać dobrze w herbie Solms-Laubach, że mitra nie jest cztero-kabłąkowa (jak na zwieńczeniu kolumny Złotych Godów), a sześcio-kabłąkowa. Także książę ma na jednym z ostatnich obrazów - mitrę sześcio-kabłąkową. Dlatego musiał mieć na swoim herbie także taką mitrę.
Z lewej widoczny nieco medalion księżnej. Widać sześcio-pałąkową mitrę książęcą, chociaż na szczycie kolumny
jest mitra cztero pałąkowa.
Pod mitrą widać płaszcz (kapę) książęcą nawet ze sznurem i frędzlem.
Widoczne są tylko trzy klejnoty, zewnętrzne niższe od środkowego
Przybliżony projekt herbu Solms-Laubach. Projektantka powinna dorysować labry z epoki
i rozmieścić całość w wymiarach medalionu
Powyższe rysunki powinny stanowić podstawę do wykonania kolejnego medalionu. Kilkanaście lat poszukiwań dobrego rysunku skończyło się sukcesem.
Wnioski
Literatura
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI