Agenda oleśnicka przetłumaczona przez J. Bocka jest dostępna w Internecie
04.05.2013 r.

Agenda oleśnicka została wykonana w 1593 r. na zlecenie Karola II Podiebrada. W 1664 r. archidiakon oleśnicki Jerzy Bock wykonał jej tłumaczenie, które właściwie było spolszczonym przetworzeniem. Agendę niżej przedstawioną wydrukowano w 1715 r. i stanowi ona najcennieszy ogólnodostępny zabytek piśmienniczy polsko-oleśnickiego dziedzictwa kulturowego. Dzięki Bibliotece i Archiwum im. Tschammera w Cieszynie oraz Śląskiej Bibliotece Cyfrowej (ŚBC) uzyskano dostęp do tekstów, które znamy głównie z omówień.

Strona tytułowa Agendy brzeskiego wydania z 1715 r.

Niżej kilka zdań o bibliotece im. Tschammera, która jest największą i najcenniejszą zabytkową biblioteką luterańską na ziemiach polskich. Powstała w połowie XVIII stulecia i była ściśle związana z historią Kościoła ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim. Składa się ze zbiorów J. F. barona Bludowskiego oraz jego zięcia A. B. Schmelinga, które około 1750 roku zostały ofiarowane cieszyńskiej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej i umieszczone w kościele Jezusowym, gdzie są przechowywane do dzisiaj. W 1778 roku przedstawiciel innego śląskiego rodu szlacheckiego Bogumił Rudolf Tschammer przekazał testamentem swojej parafii księgozbiór liczący około 500 woluminów dzieł prawniczych, historycznych i politycznych. Połączone kolekcje książek nazwano Biblioteką im. Tschammera. W następnych latach księgozbiór powiększał się dzięki darom księży i nauczycieli gimnazjum. Nie wiadomo, z czyich zbiorów pochodziła Agenda oleśnicka.

Wraz z biblioteką działało także archiwum parafialne. Na początku 2007 roku Rada Parafialna Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Cieszynie podjęła uchwałę o włączeniu zasobów archiwum parafialnego do Biblioteki im. Tschammera. Od tego czasu zbiory biblioteczne i archiwalne funkcjonują jako jedna instytucja pod nazwą Biblioteka i Archiwum im. Tschammera. Z nią związane jest Muzeum Protestantyzmu Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Cieszynie.

Historię Biblioteki i Archiwum im. B.R. Tschammera oraz Muzeum Protestantyzmu streściłem z bibliotecznej witryny  Agenda po zeskanowaniu trafiła do zbiorów Ślaskiej Biblioteki Cyfrowej (poszukać nazwy i kliknąć), dzięki czemu stała się dostępna szerokiemu gronu czytelników - sławi również księstwo oleśnickie, Oleśnicę i Jerzego Bocka - krzewiciela polskości. Dzięki przynajmniej trzem wydaniom - Agenda także wpływała przez dwa wieki na pozostanie przy polskości wielu mieszkańców z ziem byłego księstwa cieszyńskiego i brzeskiego.

Z lewej widoczna strona tytułowa "Agenda : to jest porządek Kościołow Ewanjelickich Kśiestwa Oleśnickiego y innych do niego należących powiatow. Naprzod na miłościwe rozkazanie książęcia JGo Mości Karola z Mynsterberku Wtorego, w Niemieckim jezyku spisana y Wielebnemu Duchowienstwu roku 1593. oddana; potym za Miłościwym Zrządzeniem JGo Ksiażecey Mości Sylwiusza Książęcia na Wyrtenberku /y Teku /, a w Sląsku na Oleśnicy etc. przeyrzana y do Druku roku 1664. podana ; a teraz Kwoli Kościołom Polskim w pomienionym Księstwie na pospolite używanie księżey/ z niemieckiego na polski język przetlumaczona. wtora edicya. Drukował w Brzegu Gottfried Tramp / roku Pańskiego 1715."

Agenda była tłumaczona przez przez G.B.A.O czyli Georgius Bock Archidiakonis Oelsnienisis, czyli Jerzego Bocka archidiakona oleśnickiego. Użyte czcionki były zapewne mocno zuzyte, gdyż tekst jest niezbyt czytelny. Byłoby celowe przepisać te piękne teksty w oryginalnej formie i wydać jako broszurkę.

Przypomnę, że dzień 19. listopada 2010 r. był 320. rocznicą śmierci Jerzego Bocka, a 12. kwietnia 2011 r. była okazja obchodzić 390. rocznicę Jego urodzin. W każdym oleśnickim wydawnictwie historycznym pojawia się Jego nazwisko, mamy też ulicę J. Bocka. Proponowałem, aby 2011 r. stał się rokiem Jerzego Bocka i przypominał mieszkańcom Oleśnicy Jego rolę w zachowaniu polskości na Śląsku, a szczególnie w księstwie oleśnickim. Sądziłem, że na murze kościoła NMP, w którym został pochowany, należało umieścić dwujęzyczną tablicę jemu poświęconą. Niestety nie spotkało się to z najmnieszym zainteresowaniem. Oleśnica dla turystów jest miastem, w którym nie mieszkali "uczeni mężowie". Angelus Silesius często wspominał, że jest synem polskiego szlachcica, Karl von Holtei był polonofilem. Jakże inaczej wyglądałyby oleśnickie ulice z tablicami wspominającymi chociażby znanych ludzi czy zdarzeń związanych w różny sposób z Polską.

Zobacz: Jerzy Bock

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
Szukam sponsora do wydania książki o zamku oleśnickim
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI