Marek Nienałtowski
Prewentorium przeciwgruźlicze w Oleśnicy

Po I Wojnie Światowej nastąpił wzrost zachorowalności na choroby płuc, w tym gruźlicę. Nie wiadomo jaka była zachorowalność w Oleśnicy i czy istniał w szpitalu oddział choroby płuc. Jedynie wiadomo, że w spisie instytucji oleśnickich wymieniono prewentorium dla niezamożnych chorych na płuca. Prewentorium znajdowało się spisie adresowym z 1921 r. i nie powtórzyło się w spisie z 1935 r. Mieściło się ono na ulicy Kolejowej 12 (obecnie ul. M. Reja 12) w domu niżej pokazanym.


Budynek przy ul. M. Reja w którym w 1921 r. mieściło się prewentorium

Budynek ten po wybudowaniu zapewne był zwykłym domem zamieszkiwanym przez rozgałęzioną, wielopokoleniową rodzinę lub był tzw. domem czynszowym, czyli wybudowanym pod wynajem mieszkań. W trakcie swojego istnienia był przebudowany. Nie wiadomo czy nastąpiło to ze względu na powstałą funkcję prewentorium, zmiany w statusie właściciela, czy w wyniku zmian rynku wynajmu.


Ten budynek na bocznej ścianie ma obecnie jedno okno - nad drzwiami wejściowymi.
Zamarkowałem pozostałe 4 okna, widoczne pod odpadającym tynkiem
oraz na widokówce

Na powyższym zdjęciu, na bocznej ścianie dodałem cztery okna, które kiedyś tam istniały (także więcej okien było po przeciwnej stronie). Na planie niżej pokazanym widać, że nie było na tej ścianie dobudowanych schodów. Czyli nie było bocznego wejścia. Wejście do budynku zapewne odbywało się od tyłu budynku. Te przebudowy mogą wskazywać, że wnętrze domu podzielono na dwa oddzielne. Np. w jednej części mieszkał właściciel, a w drugiej było prewentorium, lub część domu przewidziana pod wynajem. Sprawdzić moją hipotezę można po wejściu do mieszkań (ewentualnie poprzez uzyskanie dostępu do planu) i analizę komunikacji. Na uwagę zasługują wysokie, jasne piwnice z szerokim korytarzem. Co może wskazywać, być może, na ich dodatkową rolę.

Kiedy wybudowano ten budynek?


Plan z 1873 r.

Na powyższym wycinku z planu miasta widać tylko budynek Hotelu Dworcowego (obecnie budynek Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej) przy dawnej ulicy Kolejowej. To był budynek kryty dachówką. Obok niego stał inny - mniejszy, także kryty dachówką. Pozostałe budynki przy tej ulicy posiadały wówczas dach nieceramiczny (czyli może były drewniane). Rozpatrywany budynek jeszcze nie istaniał.


Plan z 1882 r.

Na powyższym wycinku z planu miasta, pod nr 2 istnieje dalej hotel, ale z oddzielną budowlą do gry w kręgle (długi budynek). Istnieje już rozpatrywany tutaj budynek, oznaczony numerem 4. Czyli można przyjąć, że wybudowano go pomiędzy 1873-1882 r. Pokazane powierzchnie obok niego, mogą sugerować dwa oddzielne wejścia do budynku, jakieś komórki (jedna z nich chyba jest pokazana na poniższym planie) lub wolne parcele (ogrody).


Plan z 1939 r. pokazujący inną numerację budynków, zamiast 2 - 12

Proszę obecnych lub byłych mieszkańców tego budynku o ewentualne skorygowanie podanych informacji, lub dodanie nowych.

Wnioski:

Zbieżne
budynek Hotelu Dworcowego (Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej)

Literatura:
http://www.gca.ch/Genealogie/Oels/Seite_Oels_Strassen_B..._.htm

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
 Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI