Rozmieszczenie pomnika pokazano znakiem wykrzyknika
Pomnik lotnika z 1919 r. w powiecie oleśnickim
05.07.2015 r.
Rozmieszczenie pomnika pokazano znakiem wykrzyknika
Na granitowym kamieniu umieszczono tablicę intencyjną, nad którą znajduje się znak Krzyża Żelaznego
Na tablicy znajduje się inskrypcja:
Helmuth Rusche Letzter Aufstieg aus der Heimat
Juli 1919
†28.8.1919.
Jacek Duszyński podał dwie koncepcje intencji powstania pomnika. Pierwsza właśnie dotyczyła lotnika. Moim zadaniem było głębiej rozpoznać przyczynę powstania pomnika, znaleźć nieco więcej informacji o osobie wyżej wymienionej i umieścić informację na stronie, aby wypowiedzieli się znawcy j. niemieckiego i osoby zajmujące się historią wojska na Dolnym Śląsku w latach 1914-1920.
"Letzter Aufstieg aus der Heimat" to wg komputerowego słownika "Ostatni wzlot z ojczyzny", co w świetle dalszych informacji może oddawać sens powstania pomnika. Kim był Helmuth Rusche? Jak pokazuje historia I wojny światowej - w 1917-1918 r. bardziej byli potrzebni lotnicy niż dragoni i dlatego ich kierowano na kursy pilotażu. Stąd w szeregach dragonów szukałem Helmuta Rusche i nie zajęło mi to dużo czasu. Okazuje się porucznik Helmuth Rusche służył w Dragonerregiment von Bredow (1.schlesisches) Nr 4 Lüben. Czyli w Regimencie Dragonów nr 4 (1. śląskim) von Bredow w Lubinie. W spisie oficerów tej jednostki napisano "Lt Rusche (Helmut) Flieger abgeschossen 1919" [1]. Czyli będąc lotnikiem został zestrzelony, strącony w 1919 r.
Dlaczego ten lotnik wystartował z lotniska polowego (piękne równinne tereny) na terenie powiatu oleśnickiego i został zestrzelony. Być może latał na teren Wielkopolski, gdzie w tym czasie trwało powstanie i powstańcy posiadali samoloty, którymi nawet odwetowo zbombardowano Frankfurt nad Odrą. A może jest to miejsce, gdzie ostatecznie spadł? A może był to zwykły wypadek lotniczy?
Powstaje też pytanie dlaczego nieznanemu porucznikowi, bez tytułu szlacheckiego i majątku wystawiono pomnik? Nie był wszak wymieniany wśród lotników, którzy zestrzelili przynajmniej kilka samolotów. Okazuje się że dowódcą brygady, w skład której wchodził także Regiment Dragonów nr 4 był gen. Rudolf Rusche [3]. Aby sprawdzić czy pomiędzy porucznikiem, a generałem był jakiś związek rodzinny przeszukałem Wikipedię. W niej nic nie napisano o rodzinie generała [2]. Ale na innej witrynie [4] pojawiła się jednozdaniowa informacja, że syn generała zginął w akcji jako czlonek lotnictwa niemieckiego. Można zatem uznać, że Helmuth Rusche był synem generała.
Gen. Rudolf Rusche urodził się w Dalborowicach (czyli stosunkowo blisko miejsca usytuowania pomnika) w 1857 r. jako 6. dziecko i drugi syn Johanna Alberta Rusche ur. 1823 r. w Magdeburgu [6]. W 1853 r. kupił majątek (tzw. dobra rycerskie) liczący 575 ha Dalborowice za 87000 talarów [5]. Był radnym powiatu sycowskiego [7]. Zmarł w 1890 r. Po nimi majątek przeszedł w ręce spadkobierców. Generał zapewne obrawszy karierę wojskową zrzekł się majątku. Przeżył syna o 19 lat, może nawet jego śmierć stała się przyczyną jego przejścia w stan spoczynku. Czyli można sądzić, że pomnik powstał dzięki ojcu.
Także niezrozumiała jest data na płycie inskrypcyjnej - lipiec 1919 i data śmierci 28.8.1919 r. Czy został zestrzelony w lipcu i zmarł z ran w końcu sierpnia? Czy to może znaczyć, że został lotnikiem w lipcu 1919 i zginął po miesiącu?
Na pomniku kamieniarz przedstawił krzyż żelazny na którym powtórzył datę 1919
i w górnej części wyrzeźbił jakby czterolistny kwiat
Odznaka lotnika
(Fliegerabzeichen)
z I wojny światowej,
jej dolna część nie jest widoczna.
Wiedzy o niej dostarczył Paweł Szczegodziński. Zobacz niżej
Pomnik ten może stać się ciekawym miejscem promocyjnym dla miejscowości Dziadów Most i Lipki. Nie wiem czy tam już jest jakiś kierunkowskaz do pomnika? Wyślę informacje o tym pomniku do znanych mi administratorów witryn - może coś dodadzą i poprawią. Również powiadomię niemieckiego genealoga piszącego o historii rodów z Dolnego Śląska. Może wspólnymi siłami poznamy historię tego pomnika.
Dodano 05.07.2015 r.
Kilka godzin po opublikowaniu tekstu napisał Łukasz Kosiński, znawca tych okolic i podał, że na starej niemieckiej mapie jest pokazany ten pomnik. Jak się okazuje jest on także pokazany na mojej stronie na mapie fizycznej i dokładniej na mapie Messtischblatt 4771 Stradam z 1928 r.
Na fragmencie mapy 4771 pokazano pomnik strzałką.
nr 
I dokładniej.
Widoczny symbol pomnika i napis Denkst. czyli
Denkstaette - miejsce pamięci.
Jak wynika z mapy w tym miejscu nie było kiedyś lasu (obok pomnika jest pokazany mały zagajnik) i teren mógl być wykorzystywany jako miejsce startu dawnych samolotów. Chociaż w innych miejscach były lepsze warunki do zorganizowania lotniska polowego. Z tego można wnioskować, że tam raczej spadł ten samolot lub próbował lądować.
Dodano 06.07.2015 r.
Jacek Duszyński zamieścił pytanie o historii W. Rusche na portalu lotniczym http://www.theaerodrome.com/forum/showthread.php?t=64360
Dodano 07.07.2015 r.
Niezawodny Paweł Szczegodziński, znawca lotnictwa, dostarczył liczne linki do odznaki lotniczej figurującej na pomniku.
Odznaka lotnika
(Fliegerabzeichen)
z I wojny światowej z klamry pasa.
Dodano 20.07.2015 r.
Pani Monika przysłała mi skan fragmentu książki wydanej w Niemczech, dotyczącej wsi Dziadowy Most. W nim znajduje się data urodzenia H. Rusche (8 marzec 1894 r.). Z komputerowego tłumacza domyślam się (znawców j. niemieckiego proszę o ewentualne poprawienie i uzupełnienie), że H. Rusche pozostał w wojsku, służąc w
Artillerie - Fliegerstaffel 121. 28 sierpnia 1919 r. miał sprawdzić nowy samolot (bez oznakowania?). W trakcie lotu został zestrzelony przez własną artylerię przeciwlotniczą. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Reesewitz (Radzowice). Opisywany wyżej pomnik wystawił jego wujek Ernst von Mossner - kapitan w stanie spoczynku, administrator majątku rycerskiego Ober Schönau (Lipka). W tej ksiązce było mało czytelne zdjęcie pomnika (bez widoczności tablicy) i opis z 1975 r.
Dodano 26.07.2015 r.
Pani Monika dodatkowo przysłała tłumaczenie tekstu (dziękuję!), które umieściłem niżej obok oryginalnego tekstu. W tekście oryginalnym są informacje inne niż na pomniku, dlatego je poprawiłem w tekście tłumaczenia.
 |
Pamiec o Helmuth Rusche Helmuth Rusche Pomnik przypomina nam o smierci Helmutha Rusche Kim byl Helmuth Rusche? Po skonczeniu wojny zostal w oddziale artylerii przeciwlotniczej-129. Oddzial ten byl 28.08.1918 zafascynowany lotnictwem oficer mial wyprobowac nowy samolot. Cechy Helmuth Rusche byl porucznikiem w regimecie dragonow von Bredow zanim wstapil do Miejsce swojego spoczynku jako oficer bez skazy, nie zonaty, znalazl na cmetarzu Ojciec Helmutha General Rudolf Rusche nieszczesliwa smierc swojego syna nigdy Helmuth Rusche byl czesto w odwiedzinach u swoich znajomych rodzina von Mossner Herta von Mossner (wczesniej Wroclaw, dzisiaj Bonn) rok 1990 |
Tekst oryginalny z książki o Dziadowym Moście |
Ostateczny wniosek:
Pomnik nie jest związany z lotniskiem, ani z miejscem zestrzelenia. Został umieszczony przez jego wujka, na własnym terenie, jako symbol pamięci po żołnierzu - członku swojej rodziny. W Oddziale artylerii przeciwlotniczej-129 znajdował się także pododdział lotnictwa.
Inny pomnik niemieckich lotników koło Oławy z 1913 r.
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI
