Marek Nienałtowski
Medal do rozpoznania
23.07.2014 r.

Czytelnik strony "Kosa" przysłał skan medalu znalezionego w Oleśnicy z prośbą o jego rozpoznanie. Dotyczył 150-rocznicy istnienia czegoś, co w jawny sposób nie zostało wymienione w treści. Na awersie umieszczono dwie daty różniące się o 150 lat - 9 sierpień 1741 r. i 9 sierpień 1891 r. Na rewersie napisano Na pamiątkę 150-letniego jubileuszu.

Medal wybity prawdopodobnie w 1891. Ma średnicę 34 mm i wykonany jest zapewne z miedzi. Na rewersie pokazano popiersia cesarza Wilhelma II i jego żony. Poniżej nich znajduje się tekst którego nie udało się odczytać, ale dotyczył cesarskiej pary

Początkowo sądziłem, że medal jest poświęcony jakiejś rocznicy związanej z wojnami królestwa Prus. Dopiero trupia czaszka pokazana na awersie medalu kazała przypatrzeć się medalowi jako poświęconemu wojsku. Po poszukiwaniach okazało się, że 9 sierpnia 1741 r. powołano decyzją króla Prus Fryderyka II 5. Pułk Huzarów, który jescze w tym roku nazwano pułkiem Czarnych Huzarów (Regiment Schwarze Husaren), gdyż wówczas było w nadmiarze materiałów o czarnym kolorze, z których szyto mundury. W 1808 r. pułk podzielono tworząc z niego 1 Przyboczny Pułk Huzarów (1. Leib-Husaren-Regiment) i 2 Przyboczny Pułk Huzarów (2. Leib-Husaren-Regiment). Od tego czasu oba pułki mają swoją nową historię. Nie wiadomo kiedy huzarzy zaczęli nosić na czakach emblemat trupiej czaszki nawiązujący do huzarów księcia brunszwicko-oleśnickiego Wilhelma. Od 7 maja 1817 r. 1 Leib-Husaren-Regiment stacjonował w Gdańsku. W 1861 r. nadano mu nazwę 1 Przyboczny Pułk Huzarów Nr 1 (1. Leib-Husaren-Regiment Nr. 1). Po połączeniu z 2 Przybocznym Pułkiem Huzarów im. Królowej Prus Wiktorii Nr. 2 (2. Leib-Husaren-Regiment Königin Victoria von Preußen Nr. 2) utworzono Leib-Husaren-Brigade, która od 14 września 1901 r. stacjonowała w Gdańsku-Wrzeszczu. Wtedy historia tego pułku łączy się z Oleśnicą, gdyż w latach 1911-1913 r. służył w nim Następca Tronu Cesarstwa Fryderyk Wilhelm - lenny pan zamku oleśnickiego.

Okazuje się, że na awersie medalu trzy elementy nawiązują do tradycji huzarów. W górnej części medalu znajduje się korona królewska i monogram FR - Fryderyk Rex. Co związane jest z okresem rządów Fryderyka II Wielkiego jako króla Prus. Ten emblemat widoczny jest na wyposażeniu huzarów (ładownice, torby i inne).

Korona królewska i monogram Fryderyka II	Emblemat trupiej czaszki i motto noszone na futrzanej czapce huzara	Order Czarnego Orła związany z pułkiem huzarów. Kształt orła w różnych latach ulegał zmianie. Wcześniej był bardziej uproszczony

Kolejny element to emblemat trupiej czaszki z mottem jednostki umieszczonym na szarfie - Z Bogiem za Króla i Ojczyznę ("MIT GOTT FÜR KÖNIG UND VATERLAND"). Trzecim elementem jest Gwiazda Orderu Orła Czarnego, dawniej najwyższe pruskie odznaczenie. Jak widać na zalepce z prawej, było nadane pułkowi huzarów. Powyżej pokazane trzy elementy występowały też w postaci odznaki. Być może te odznaki wykonywali żołnierze idący do rezerwy jako pamiątki służby w huzarach.

Reasumując - medal poświęcony jest 150. rocznicy powstania 5. Regimentu Huzarów, z którego potem powstały dwie najbardziej elitarne jednostki huzarów. Prawdopodobnie medal był wybity w niewielkiej ilości egzemplarzy (może w Gdańsku?), gdyż nie znalazłem go w trakcie poszukiwania w Internecie. Ponadto był tylko medalem pamiątkowym, mniej cenionym. Zapewne zgubił go w Oleśnicy rezerwista regimentu huzarów z Gdańska.

Dodano 27. 10. 2021 r.
Czytelnik o imieniu Krzysztof przysłał skan medalu w stanie bardzo dobrym, umożliwiającym rozpoznanie wszystkich jego elementów, wcześniej trudno czytelnych.

	Profil cesarza Wilhelma II i jego żony, poniżej skrócona tytulatura cesarskiej pary

Literatura

http://de.wikipedia.org/wiki/1._Leib-Husaren-Regiment_Nr._1

http://wiki-de.genealogy.net/HR_1#Weblinks

http://www.wehrmacht-awards.com/forums/showthread.php?t=309780&page=14

https://web.archive.org/web/20160304194928/http://www.danzig-online.pl/husaren/leibhusar.html

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI