Marek Nienałtowski
Medal do rozpoznania
23.07.2014 r.

Czytelnik strony "Kosa" przysłał skan medalu znalezionego w Oleśnicy z prośbą o jego rozpoznanie. Dotyczył 150-rocznicy istnienia czegoś, co w jawny sposób nie zostało wymienione w treści. Na awersie umieszczono dwie daty różniące się o 150 lat - 9 sierpień 1741 r. i 9 sierpień 1891 r. Na rewersie napisano Na pamiątkę 150-letniego jubileuszu.

Medal wybity prawdopodobnie w 1891. Ma średnicę 34 mm i wykonany jest zapewne z miedzi. Na rewersie pokazano popiersia cesarza Wilhelma II i jego żony. Poniżej nich znajduje się tekst którego nie udało się odczytać, ale dotyczył cesarskiej pary

Początkowo sądziłem, że medal jest poświęcony jakiejś rocznicy związanej z wojnami królestwa Prus. Dopiero trupia czaszka pokazana na awersie medalu kazała przypatrzeć się medalowi jako poświęconemu wojsku. Po poszukiwaniach okazało się, że 9 sierpnia 1741 r. powołano decyzją króla Prus Fryderyka II 5. Pułk Huzarów, który jescze w tym roku nazwano pułkiem Czarnych Huzarów (Regiment Schwarze Husaren), gdyż wówczas było w nadmiarze materiałów o czarnym kolorze, z których szyto mundury. W 1808 r. pułk podzielono tworząc z niego 1 Przyboczny Pułk Huzarów (1. Leib-Husaren-Regiment) i 2 Przyboczny Pułk Huzarów (2. Leib-Husaren-Regiment). Od tego czasu oba pułki mają swoją nową historię. Nie wiadomo kiedy huzarzy zaczęli nosić na czakach emblemat trupiej czaszki nawiązujący do huzarów księcia brunszwicko-oleśnickiego Wilhelma. Od 7 maja 1817 r. 1 Leib-Husaren-Regiment stacjonował w Gdańsku. W 1861 r. nadano mu nazwę 1 Przyboczny Pułk Huzarów Nr 1 (1. Leib-Husaren-Regiment Nr. 1). Po połączeniu z 2 Przybocznym Pułkiem Huzarów im. Królowej Prus Wiktorii Nr. 2 (2. Leib-Husaren-Regiment Königin Victoria von Preußen Nr. 2) utworzono Leib-Husaren-Brigade, która od 14 września 1901 r. stacjonowała w Gdańsku-Wrzeszczu. Wtedy historia tego pułku łączy się z Oleśnicą, gdyż w latach 1911-1913 r. służył w nim Następca Tronu Cesarstwa Fryderyk Wilhelm - lenny pan zamku oleśnickiego.

Okazuje się, że na awersie medalu trzy elementy nawiązują do tradycji huzarów. W górnej części medalu znajduje się korona królewska i monogram FR - Fryderyk Rex. Co związane jest z okresem rządów Fryderyka II Wielkiego jako króla Prus. Ten emblemat widoczny jest na wyposażeniu huzarów (ładownice, torby i inne).

Korona królewska i monogram Fryderyka II
Emblemat trupiej czaszki i motto noszone na futrzanej czapce huzara
Order Czarnego Orła związany z pułkiem huzarów. Kształt orła w różnych latach ulegał zmianie. Wcześniej był bardziej uproszczony

Kolejny element to emblemat trupiej czaszki z mottem jednostki umieszczonym na szarfie - Z Bogiem za Króla i Ojczyznę ("MIT GOTT FÜR KÖNIG UND VATERLAND"). Trzecim elementem jest Gwiazda Orderu Orła Czarnego, dawniej najwyższe pruskie odznaczenie. Jak widać na zalepce z prawej, było nadane pułkowi huzarów. Powyżej pokazane trzy elementy występowały też w postaci odznaki. Być może te odznaki wykonywali żołnierze idący do rezerwy jako pamiątki służby w huzarach.

Reasumując - medal poświęcony jest 150. rocznicy powstania 5. Regimentu Huzarów, z którego potem powstały dwie najbardziej elitarne jednostki huzarów. Prawdopodobnie medal był wybity w niewielkiej ilości egzemplarzy (może w Gdańsku?), gdyż nie znalazłem go w trakcie poszukiwania w Internecie. Ponadto był tylko medalem pamiątkowym, mniej cenionym. Zapewne zgubił go w Oleśnicy rezerwista regimentu huzarów z Gdańska.

Dodano 27. 10. 2021 r.
Czytelnik o imieniu Krzysztof przysłał skan medalu w stanie bardzo dobrym, umożliwiającym rozpoznanie wszystkich jego elementów, wcześniej trudno czytelnych.

 
Profil cesarza Wilhelma II i jego żony, poniżej skrócona tytulatura cesarskiej pary

Literatura

http://de.wikipedia.org/wiki/1._Leib-Husaren-Regiment_Nr._1

http://wiki-de.genealogy.net/HR_1#Weblinks

http://www.wehrmacht-awards.com/forums/showthread.php?t=309780&page=14

https://web.archive.org/web/20160304194928/http://www.danzig-online.pl/husaren/leibhusar.html


Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI