Marek Nienałtowski
Ołtarz i dzwon z kościoła w Wojciechowie pochodziły z fundacji książąt wirtemberskich z Bierutowa

Po informacji, że piszę książkę o Wirtembergach oleśnickich napisali do mnie Grzegorz Michalak, były burmistrz Bierutowa i jego syn Piotr - pasjonat historii miasta. Przysłali mi niżej pokazane zdjęcie loży kolatorskiej w kościele w Wojciechowie, sądząc, że może to być herb Wirtembergów. Poprosiłem o powiększenie herbów. Poniższe wszystkie zdjęcia są autorstwa Piotra Michalaka.

Herb pary książęcej.

Na parapecie loży kolatorskiej znajduje się herb pary książęcej.
Nad lożą widnieją słabo widoczne dwa herby, najpewniej właściciela loży (wsi) i jego żony

Z lewej widać herb Wirtembergów oleśnickich z dodatkowym elementem
(złota gwiazda na niebieskim polu - herb dóbr sternberskich na Morawach).
Jest to herb małżeński Chrystiana Ulryka księcia oleśnickiego
na Bierutowie i jego drugiej żony Marii Sybilli

Para książęca wzięła ślub w 1683 r., a żona już zmarła w 1693 r., czyli herb zawieszono w latach 1683-1693. Zawieszenie herbu na loży oznaczałoby, że jest to loża książęca, a tak raczej nie było. Później uzyskane przez Piotra Michalaka zdjęcie ołtarza wykazało, że ten herb znajdował się wcześniej w zwieńczeniu ołtarza, z czego mogłoby wynikać, że para książęca ufundowała ołtarz, co mogłoby też oznaczać, że kościół był pod opieką księcia.

Prawdopodobnie po 1945 r. herb zdjęto z ołtarza i szczęśliwie go nie zniszczono, a jedynie przeniesiono na lożę kolatorską. Poźniej nawet go odnowiono.

Herby ze zwieńczenia loży.

Nad lożą znajdują się dwa herby obok siebie, co najczęściej wskazuje na herb małżeński.
Oba pochodzą z 1705 r., czyli można sądzić, że wówczas nastąpił ślub.
Być może herby te przeniesiono z innego miejsca, gdyż właściele herbu dopiero objęli w posiadanie Wojciechów w 1719 r.

Herb męża (z lewej) znajduje się w herbarzu Siebmachera z 1605 r. Obok ten herb w kolorze

Jest to herb szlachcica o nazwisku Grudschreiber. Ród ten już wtedy (1705 r.) nosił nazwisko Gruttschreiber lub było to odgałęzienie rodu o tym samym herbie. Nad pokazanym wyżej herbem znajdują się inicjały H. A. V. G., co wskazuje na Hannsa Adama von Gruttschreibera. W 1700 r. urodziła się jego pierwsza, a w 1706 druga córka. Nie miał synów. Można sądzić, że miał przynajmniej dwóch braci, których synowie rodzili się w Wojciechowie. Był to znany ród pełniący różnorodne funkcje na dworze książąt wirtembersko-oleśnickich w Oleśnicy i Bierutowie oraz w wojsku na służbie króla Prus. Wojciechów kupili w 1719 w. [1], a może poprzez ożenek uzyskali od Prittwitzów.

Herb żony - Rosiny Margarethy von Skal

Jego żona (ślub w 1696 r.) o imionach Rosina Margaretha była z domu Skal. W 1605 r. w herbarzu Siebmachera nosili nazwisko Sccal, w XVIII w. - Skall. Tak więc, są to herby wykonane w 1705 r., ale właścicielami Wojciechowa byli po 1719 r. [1].

Dzwon z kościoła.

W Wikipedii wspomniano, że w tym kościele znajduje się dzwon odlany w 1738 r. Chcąc sprawdzić, czy jest związany z Wirtembergami poprosiłem o jego zdjęcia.

Dzwon z kościoła w Wojciechowie. Średnica 80 cm, wysokość bez korony 60 cm, wysokość wraz z koroną 72 cm. Fotografia i zwymiarowanie dzwonu - Piotr Michalak

Inskrypcje na dzwonie:

GOSS MICH CASPAR KOERBER IN BRESLAU ANNO 1738
D. G. Carl Hertzog zu W T.O.B.U.I
A. F. D. V. Grundschreiber     Collatores
Gottfried. Romanus. Henne. Pastor
1738.

Nazwisko podane na dzwonie "A. F. D. V. Grundschreiber" jest podobne do tego z powyższego herbu i jednocześnie stanowi zagadkę, gdyż istniał A.(dam) F.(rantz) D.(ietrich) von Gruttschreiber, żyjący w tym czasie. Żenił się dwukrotnie i jego żonami były szlachcianki z księstwa oleśnickiego (druga żona - von Franckenberg z Karwińca). Czyli i on mógł mieszkać w Wojciechowie.

Z opisu wynika, że fundatorami dzwonu byli: Karol (1682-1745) - książę Wirtembergii, Teck, Oleśnicy, Bierutowa i Dobroszyc oraz Grundschreiber(owie?) - właściciele Wojciechowa, kolatorzy kościoła i urzędnicy książęcy. Został wspomniany pastor Gottfried Romanus Henne - nie wiadomo czy również współfundator, czy tylko jako aktualny pastor. Odlał dzwon Caspar Koerber z Wrocławia w 1738 r.

Z powyższego można sądzić, że kościół w Wojciechowie był pod opieką księcia Chrystiana Ulryka w latach 1683-1700 r., a potem jego bratanka - księcia Karola bierutowskiego do 1745 r.

W jednym z opisów kościoła również wspomniano o chrzcielnicy z 1715 r. Dlatego poprosiłem o zdjęcia misy, w której miały być jakieś inskrypcje i scena chrztu w Jordanie. Spodziewałem się, że chrzcielnica może być także fundacji księcia Karola lub właściciela wsi. Jak się okazało w kościele jej nie było. Piotr Michalak rozpoczął śledztwo i chrzcielnicę odnalazł ponad 150 km od Wojciechowa.

Joachim Friedrich von Prittwitz wspomniany w 1617 r. jako właściciel Wojciechowa (Prittwitzowie mogli być właścicielami do ok. 1718)

Literatura:
Bińkowski M.K., Wojciechów, w: Między Widawą a Dobrą, Oleśnica 2011

Uzupełniono
19.06.2021 r.

Na cennej stronie http://www.gca.ch/Genealogie/Oels/Seite_Woitsdorf_Kirche.htm odnalazłem niedawno tekst, który umknął wcześniej mojej uwadze. Z niego wynika, że w wieży tego kościoła istniały 3 dzwony.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI