Odmiany exlibrisu księcia Brunszwicko-oleśnickiego Fryderyka Augusta
14.10.2010
uzupełniono 23.12.2010

Z około 100 otwieranych w komputerze książek z cyfrowej Biblioteki Drezdeńskiej, pochodzących z byłej Biblioteki Zamkowej w Oleśnicy, stwierdziłem, że wśród nich istniało przynajmniej 9 rodzajów exlibrisów. Różniły się szczegółami w przedstawieniu rysunku godła herbu księstwa brunszwickiego (koń), księstwa oleśnickiego (orzeł), płaszcza, mitry książęcej i panoplii (sztandary, armata i trąbka). Ponadto wśród nich istniały przynajmniej dwie grupy exlibrisów, mających zauważalne różnice w przedstawieniu napisu na wstędze.

To może świadczyć, że w okresie 1792-1805 roku, wielokrotnie drukowano exlibrisy i wykonywał je inny artysta lub ten sam - zmieniał jego szczegóły. Także można sądzić, że zapotrzebowanie na exlibrisy przekroczyło normę. Być może, że biblioteka zamkowa powiększała zbyt szybko swoje zbiory, albo bibliotekarz naklejał exlibrisy na książkach, które ich wcześniej nie posiadały (np. pochodzących z okresu Podiebradów i Wirtembergów).

Wszystkie exlibrisy umieszczane były na odwrocie okładki, w jej górnej części, rzadziej w dolnej. Poniżej pokazałem wybrane exlibrisy różniące się szczegółami. Podzieliłem je na dwie grupy wyróżniające się widocznie napisami na wstędze. W grupach pokazałem exlibrisy różniące się szczegółami graficznymi. Pominąłem różnice w kolorach - mogły być taką farbą drukowane, ale i mógł to być wynik zmian koloru po wydrukowaniu.

Z napisami na wstędze: FRIEDR: AUGUST.  H. z. B. Ö. (lub O)
Z napisami inną czcionką, podniesione "r": Friedr. August H. z. B. O
Exlibrisy skopiowano z ksiąg dostępnych w dziale cyfrowym Biblioteki Drezdeńskiej http://digital.slub-dresden.de/

Dodano 23.12.2010 r.
Przeglądając w grudniu cyfrowe zbiory Biblioteki Drezdeńskiej znalazłem inne nowości historyczne, w tym jeszcze dwie nieopisywane wyżej odmiany exlibrisów.

W tym exlibrisie imię księcia zapisano w pełnej postaci. Do tytulatury dodano literkę "r" czyli zapisana jest w postaci
H. v. Br. O. Zapewne lufa armaty ma mniejszy kaliber (na oko). Trąbka bardziej wystaje zza herbu itp.

Największe zmiany. Zapis tytularny przyjął formę
H. v. Br. Oels. Armata znacznie zmieniła kaliber itp.

Sądzić można, że te dwa ostatnie exlibrisy są najstarsze, bo znajdują się na książkach wydanych w 1792 r. w drukarni Ludwiga. Pozostałe były zapewne doklejane do już istniejących w Bibliotece Zamkowej. Reasumując można wstępnie stwierdzić, że za czasów księcia Fryderyka Augusta istniało przynajmniej 11 postaci exlibrisów. Wskazywać to może na wzrost ilości nabytków w Bibliotece Zamkowej oraz świadczy o dobrej, fachowej pracy bibliotekarza książęcego.

16.12.2010 r. zmieniła się forma przeszukiwania zbiorów Biblioteki Drezdeńskiej. Teraz tego, co juz znalazłem, nie mogę odnaleźć, natomiast przypadkowo znajduje więcej innych nowości.

Zbieżne:
Exlibris księcia C.C. Erdmanna

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytk i
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Ciekawostki (ponad 400 tematów)
Książęce krypty • Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku
Renowacje zabytków • Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy
Autorzy • Rysowali Oleśnicę • Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy
Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels • Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje
Bibliografia • Linki • Podziękowania • Księga gości • Dopisz się do księgi • Zauważyli nas
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Interpelacje radnych • Odeszli
Nowości • Szukam sponsora do wydania książki o zamku oleśnickim