Marek Nienałtowski
Dukat, jego falsyfikat i imitacja
13.03.2010


Pierwszy dukat księstwa ziębicko-oleśnickiego wybito w 1521 roku (wg Katalogu P. Kalinowskiego, inne źródła podają 1520 r.), tj. za czasów księcia Karola I Podiebrada (wcześniej wybijano guldeny). Karol I po opuszczeniu Oleśnicy zamieszkał w zamku ząbkowickim, doglądał wydobycia złota w kopalniach Złotego Stoku i bicia z nich monet złotych. Wybite w 1521 roku monety stanowiły zapewne krótką serię dukatów, wykonaną przez mincerza o inicjałach IT. Dłuższą serię, liczącą przynajmniej cztery rodzaje, wykonaną przez innego mincerza, o inicjałach NB, wybito w następnym roku. Jedną z odmian pokazano niżej. Bito je, w tej postaci, do 1526 roku. Dukat, moneta ze złota, musiała mieć ciężar 3,5 grama i miewała średnicę 21-22 mm.

Na awersie dukata rozpoczęto umieszczać postać św. Krzysztofa w typowym ujęciu ikonograficznym, z boku inicjały mincerza "N-B" (N w odbiciu zwierciadlanym). Skrócony napis otokowy MONE(TA) AUR(EA) REICHSTE - Moneta Złota Złotego Stoku. Na rewersie herb księstwa ziębicko-oleśnickiego o rzadkim kształcie tarczy, nad nią data wybicia 1522. W otoku skrócony napis tytularny: KAROLUS D: G: DUX MUNSTERB - Karol z bożej łaski książę ziębicki.


Próbna seria czy falsyfikat. Kliknij, aby powiększyć.

Kilka dni temu Rafał Czerski, mieszkaniec Warszawy, przysłał ciekawy skan - kopię dukata z 1522 roku, wcześniej opisanego. Nie jest znane jego przeznaczenie. Czy była to moneta próbna z 1522 r. wykonana z miedzi? Czy nieudolny falsyfikat? Poproszę specjalistów o ocenę. Dla nas Oleśniczan jest to ważny element historii, zasługujący na miejsce w przyszłym muzeum.

Poniżej pokazano imitację - lokalny dukat wybity z okazji 755 lecia nadania praw miejskich. Nie ma on nic wspólnego z nazwą dukat, ale na to prawie nikt nie zwraca uwagi - liczy się jego duża, jakoby, rola w promocji Oleśnicy.

Awers: Herb Oleśnicy. Rewers: wizerunek pieczęci księcia wrocławskiego Henryka III Białego. Średnica 22 mm, ciężar 8,4 g (wg producenta), materiał - mosiądz. Projektanci Tadeusz Tchórzewski i Robert Kraszewski. Producent mennica Polska S. A. Fot. W. Mazurkiewicz

Jednak dla oleśniczan znających historię miasta - ważne byłoby, aby jego nazwa była chociażby zbliżona do historycznej. W okresie, którego dotyczy tematycznie lokalny dukat, były bite kwartniki i dlatego mógł mieć on nazwę - kwartnik (nazwa użyta m.in. w Bytomiu). Po użyciu nazwy dukat - można było nawiązać do prawdziwego podiebradowskiego dukata. Wówczas kupiłbym więcej takich kwartników lub dukatów i bez zażenowania ofiarowałbym znajomym z innych miast.

Literatura:
Kalinowski P. Monety książąt oleśnickich. Katalog. Kalety 2008


Od autora Lokacja miasta Olesnica piastowska Olesnica Podiebradów Olesnica Wirtembergów
Olesnica za Welfów
Olesnica po 1885 r. Zamek olesnicki Kosciól zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Olesnicy Herby ksiestw Drukarnie Numizmaty Ksiazece krypty
Kary - pregierz i szubienica Wojsko w Olesnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasluzeni dla Olesnicy Artysci olesniccy Autorzy Rysowali Olesnice
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemia? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa olesnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauwazyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli Opisy wybranych miejscowosci
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOSCI