Marek Nienałtowski
Dukat, jego falsyfikat i imitacja
13.03.2010

Pierwszy dukat księstwa ziębicko-oleśnickiego wybito w 1521 roku (wg Katalogu P. Kalinowskiego, inne źródła podają 1520 r.), tj. za czasów księcia Karola I Podiebrada (wcześniej wybijano guldeny). Karol I po opuszczeniu Oleśnicy zamieszkał w zamku ząbkowickim, doglądał wydobycia złota w kopalniach Złotego Stoku i bicia z nich monet złotych. Wybite w 1521 roku monety stanowiły zapewne krótką serię dukatów, wykonaną przez mincerza o inicjałach IT. Dłuższą serię, liczącą przynajmniej cztery rodzaje, wykonaną przez innego mincerza, o inicjałach NB, wybito w następnym roku. Jedną z odmian pokazano niżej. Bito je, w tej postaci, do 1526 roku. Dukat, moneta ze złota, musiała mieć ciężar 3,5 grama i miewała średnicę 21-22 mm.

Na awersie dukata rozpoczęto umieszczać postać św. Krzysztofa w typowym ujęciu ikonograficznym, z boku inicjały mincerza "N-B" (N w odbiciu zwierciadlanym). Skrócony napis otokowy MONE(TA) AUR(EA) REICHSTE - Moneta Złota Złotego Stoku. Na rewersie herb księstwa ziębicko-oleśnickiego o rzadkim kształcie tarczy, nad nią data wybicia 1522. W otoku skrócony napis tytularny: KAROLUS D: G: DUX MUNSTERB - Karol z bożej łaski książę ziębicki.

Próbna seria czy falsyfikat. Kliknij, aby powiększyć.

Kilka dni temu Rafał Czerski, mieszkaniec Warszawy, przysłał ciekawy skan - kopię dukata z 1522 roku, wcześniej opisanego. Nie jest znane jego przeznaczenie. Czy była to moneta próbna z 1522 r. wykonana z miedzi? Czy nieudolny falsyfikat? Poproszę specjalistów o ocenę. Dla nas Oleśniczan jest to ważny element historii, zasługujący na miejsce w przyszłym muzeum.

Poniżej pokazano imitację - lokalny dukat wybity z okazji 755 lecia nadania praw miejskich. Nie ma on nic wspólnego z nazwą dukat, ale na to prawie nikt nie zwraca uwagi - liczy się jego duża, jakoby, rola w promocji Oleśnicy.

Awers: Herb Oleśnicy. Rewers: wizerunek pieczęci księcia wrocławskiego Henryka III Białego. Średnica 22 mm, ciężar 8,4 g (wg producenta), materiał - mosiądz. Projektanci Tadeusz Tchórzewski i Robert Kraszewski. Producent mennica Polska S. A. Fot. W. Mazurkiewicz

Jednak dla oleśniczan znających historię miasta - ważne byłoby, aby jego nazwa była chociażby zbliżona do historycznej. W okresie, którego dotyczy tematycznie lokalny dukat, były bite kwartniki i dlatego mógł mieć on nazwę - kwartnik (nazwa użyta m.in. w Bytomiu). Po użyciu nazwy dukat - można było nawiązać do prawdziwego podiebradowskiego dukata. Wówczas kupiłbym więcej takich kwartników lub dukatów i bez zażenowania ofiarowałbym znajomym z innych miast.

Literatura:
Kalinowski P. Monety książąt oleśnickich. Katalog. Kalety 2008

Od autora • Lokacja miasta • Olesnica piastowska • Olesnica Podiebradów • Olesnica Wirtembergów
Olesnica za Welfów • Olesnica po 1885 r. • Zamek olesnicki • Kosciól zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Olesnicy • Herby ksiestw • Drukarnie • Numizmaty • Ksiazece krypty
Kary - pregierz i szubienica • Wojsko w Olesnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasluzeni dla Olesnicy • Artysci olesniccy • Autorzy • Rysowali Olesnice
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemia? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa olesnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauwazyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowosci
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOSCI