Marek Nienałtowski
Dom królewsko-saksońskiego leśniczego
05.01.2006 r.

Po bezpotomnej śmierci księcia oleśnickiego z rodu Welfów (1884 r.) - lasy księstwa oleśnickiego, w części będące prywatną własnością książąt, przeszły w ramach spadku w ręce króla Saksonii. Do ich zarządzania powołano Królewskiego leśniczego. Zamieszkał on w domu nieopodal zamku (przy dzisiejszej ulicy Wałowej), który wcześniej zajmował leśniczy książęcy, a po 1884 roku zacząl nosić nazwę domu królewsko-saksońskiego leśniczego. Tak był nazywany na mapach i widokówkach.

Dom ten został wybudowany w 1870 r. Na bocznej ścianie, pod dachem widnieje napis, który odczytałem jako " 1870 Książę z linii Braunschweig-Lüneburg-Oels", co należy rozumieć, że dom stanowił własność książąt brunszwicko-oleśnickich (zdjęcie przy pomocy teleobiektywu wykonał Ryszard Bober. Dziękuję !). Od tego czasu dom nie uległ przebudowie. Sytuację obecną pokazują zdjęcia [1], [2], [3].

Pan Krzysztof Teterwak, który kiedyś mieszkał w nim, przedstawił plan i opis okolic domu - Dziękuję!

Dom z niemiecką jego nazwą - "Królewsko-saksoński leśniczy"	Umiejscowienie domu leśniczego na tle okolic zamku.

Na powyższym planie pokazano:

1 - "dom za zamkiem", opisany na http://www.olesnica.nienaltowski.net/Dom_za_zamkiem.htm Pan Krzysztof potwierdza prawidłowość rozpoznania miejsca położenia tego domu,

2 - dom leśniczego (w którym Pan Krzysztof mieszkał). Linią ciągłą pokazano zarys działki.

3 - budynek gospodarczy. Część była mieszkalna, w pozostałej znajdowały się stajnie. Później zmienił kształt. Obecnie nie istnieje.

4 - stodoła z muru pruskiego - rozebrana w latach 60-tych, przed przebudową ulicy Wałowej,

5 - w tym miejscu, w parku stał drewniany szalet (WC), później rozebrany, a dól zasypany,

6 - rzeka Oleśnica (obecnie nie istnieje. Pozostałości wody płyną w zakopanych rurach),

7 - mostek nad rzeką, pokazywany na wielu widokówkach. Widoczna poniżej dróżka była wyłożona kamieniami tworząc tzw. kocie łby.

Mostek nad rzeką Oleśnica, który skracał drogę do rynku z domu przy ul. Wałowej.

8 - miejsce rozmieszczenia studni: jedna nowa ( powojenna), obok była druga stara - cembrowiny chyba murowane i mocno pokryte mchem.

W domu tym istnieją pięknie wykonane piwnice z łukowatymi stropami oraz winda kuchenna z parteru na piewsze piętro.

Na planie oznaczono:
linia szaro-niebieska - ul. Wałowa po przebudowie,
linia zielona - przebieg alejki w parku.

W Oleśnicy jest wiele domów mających lokalny historyczny charakter. Warto je zidentyfikować dla pamięci przyszłych pokoleń. Dom nie jest objęty ochroną konserwatora zabytków (?).

Pan Piotr Smolak, mieszkaniec tego domu i czytelnik strony - zaprosił mnie (dziękuję), aby pokazać piwnice. Okazuje się, że mają one grubość ścian ponad 100 cm. Taka grubość ścian i nietypowa konstrukcja może sugerować wybudowanie domu na piwnicach jakiejś innej dużej budowli. Może uda się dotrzeć do mapy Oleśnicy z 1809 i z niej sprawdzić jaka budowla stała w tym miejscu przed 1870 r.

Okazuje się, że już w 1810 r. w tym miejscu istaniała jakaś budowla. Być może na jej piwnicach wybudowano w 1870 istniejący dom.

Suplement

Pisałem o tym, ze dom leśniczego musiał powstać na piwnicach innego domu. Obecnie już można sądzić z dużym prawdopodobieństwem, że data 1870 umieszczona na budynku nie dotyczy jego budowy, lecz rozbudowy. Najpewniej poprzedni dom leśniczego (książęcego) pokazany jest na rysunku A. Groegera z 1860 r., czyli istniał jeszcze wcześniej.

Rozbudowa domu polegała na podniesieniu dachu i dobudowaniu pomieszczeń mieszkalnych na poddaszu. Dom z ryciny ma taki sam rozstaw okien, a kształt przybudówek gospodarczych z prawej odpowiada tym, pokazanym na mapach z końca XIX w. Tak więc, wysoki parter tego budynku jest znacznie starszy niż przyjmowano - może pochodzić z początku XIX w.

Dom ten już jest ujęty w spisie zabytków z 2008 r. (po tym jak napisałem, że nie jest umieszczony w nim). W lewym rogu ryciny widnieje drzewo, istniejące do dzisiaj. Opisałem je w 2008 r. na stronie, że powinno być zabytkiem przyrody. Dalej nie jest pod ochroną.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI