Marek Nienałtowski
Baseny i kąpieliska w Oleśnicy
Niewiele wiadomo o rozwoju basenów w Oels. Pierwsze - to raczej kąpieliska przy stawach i rzece, w szczególności na odnogach młynarskich rzeki Oleśnicy. Istnieje zdjęcie kąpieliska w pobliżu zabudowań koszarowych, na którym uczą się pływać żołnierze (może z Regimentu Dragonów nr 8).
Pływalnia w pobliżu zabudowań koszarowych. Widać dwóch podoficerów z drągami ze sznurem z pętlą,
w której przytrzymywani są dwaj żołnierze.
Schwimmanstalt in Oels [www.ebay.de]. Basen wojskowy
był wymieniany w 1921 r. jako istniejący w pobliżu późniejszego basenu.
Pierwsze kąpielisko korzystające z wody Małej Młynówki (kanał wpływający do młyna przy Bramie Wrocławskiej) jest widoczne na planie z 1882 r. Jeszcze było ono pokazane na planie z 1899-1911 r. i nazywane Butter Schwimm Anstalt, czyli basen Butterów.
Łaźnia i kąpielisko mad Małą Młynówką. Wkrótce wybudowano obok Miejską Rzeźnię, co spowodowało
chyba zmniejszenie chętnych do kąpieli
Na planie z 1928 r. widać, że łaźnia i kąpielisko zostało przeniesione za kanał. Prawdopodobnie działało ono długo,
chociaż na planie z 1939 r. już nie było pokazywane. Natomiast ślady w postaci drewnianej obudowy kąpieliska jeszcze istniały w latch 50-ych.
Decyzję o budowie basenu podjęło miasto w 1922 r. wraz z budową Ludowego Kompleksu Wypoczynkowego, którego całość zakończono w roku 1927. Szerzej opisał to Przemysław Łuczak [1], kąpielisko o powierzchni 8 mórg (4,5 ha). Sam basen miał długość 100 m i szerokość 35 m i mieścił 3600 m3 wody. Zbiornik podzielony był na dwie 50-metrowe części - dla pływających i dla niepływających. Aby umożliwić organizowanie zawodów pływackich basen wyposażono w 10 stanowisk startowych. Część plażową stanowił 110 metrowy pas delikatnego piasku o szerokości 25 m. Obok basenu mieścił się brodzik dla dzieci. W budynku gospodarczym w kształcie podkowy znajdowały się przebieralnie z natryskami oraz łaźnia parowa.
Najwcześniejszy plan kąpieliska z oddzielnym brodzikiem dla dzieci (Plansch-Wiese).
Basen jeszcze nie ma kształtu pokazanego w 1930 r., czyli prostokąta. Oznaczałoby to, że ciągle był modernizowany (istniał w tym miejscu już w 1907 r. [2]). Strzałką z prawej pokazano rzekę Oleśnicę (faktycznie był to kanał powstały ok. 1600 r.). Z niego początkowo basen był zasilany wodą, gdyż kanał znajdował się ok. 2 nad poziomem basenu. Rzeka ta już w latach 1905-1930 traciła rację bytu, gdyż wodę do miasta dostarczano z ujęć głębinowych, a napęd młynów stał się parowy, a już po 1920 r. - elektryczny. Wtedy rzeka Oleśnica stała się niepotrzebna, utrudniała rozbudowę miasta. Dlatego prowadziła coraz mniej wody (wodę kierowano do starego koryta rzeki - czyli obecnego). Strzałką z lewej pokazano rów połączony z potokiem Boguszyckim, do którego odprowadzano nadmiar wody (był jeszcze wówczas zwany potokiem kuźniczo-miedzianym od nazwy kuźni miedzianej napędzanej wodą z potoku).
Basen z fragmentu fotografii z ebay.de. Na pierwszym planie widoczna plaża, potem basen dla niepływających
i za rurami przegradzającymi zbiornik wodny - basen dla umiejących pływać i jednocześnie basen sportowy.
Z lewej widoczne szatnie i łaźnie.
Na planie z 1939 r. widać protokątny kształt basenu. Na basenie już istaniała stacja pomp i może niewielka wieża ciśnień.
Cyfrą 2 oznaczono chyba rurociąg. Na planie widać, że basen był zasilany wodą z rzeki
Jedno ze starszych zdjęć basenu. Z kolekcji Adama Fedorowicza
Na powiększeniu powyższego zdjęcia widać grzybek, poprzez który był zasilany basen wodą .
Konstrukacja z rur dzieliła basen na dwie części. Nie wiadomo czy widoczna dalej wieża spełniała rolę wieży ciśnień
Jeden z 10-ciu słupków startowych
Część głębsza basenu z niewielką skocznią. Fot. z kolekcji Jacka Kamińskiego
i
Powiększenie skoczni z powższego zdjęcia. Widać, że jest to prosta konstrukcja z rur stalowych
Plaża z widocznym uzupełnianiem wody poprzez grzybek. Uwaga. Fotografowie usuwali tło zdjęcia - nie widać było
z daleka wież zamku i kościołów. Na tym zdjęciu nie usunięto tła.
Plaża miała długość ok. 100 m, a szerokość uległa powiększeniu do około 50 m. Fot. z kolekcji Jacka Kamińskiego
Fotografia z ok. 1944 r. Widać miejsca dla sędziów sportowych i z prawej grzybek (ciekawostka z fotomontażem tego zdjęcia)
Fot. z kolekcji Adama Fedorowicza
Basen po 1945 r.
Po wojnie powyższy basen był używany do 1970 r.
|
 |
|
Na słupku Basia Jurzyk |
Piękny skok. Fot. ze zbioru Ryszarda Bobera - lato 1958 r.
W latach 1970- 1972 budowano nowy basen. Zakończono budowę jesienią 1972 r. Otwarcie nastąpiło 1 maja 1973 r. (informacja - Jerzy Maciński).
 |
|
Jesień 1972 r. Basen przygotowany do pierwszego otwarcia. Widać pochyłe dno dla początkujących. Potem dalej pogłębiające się - dla dobrze pływających. Pod skocznią było wgłębienie. Dalej niewidoczne słupki startowe. Fot. ze zbiorów Marka Górnickiego |
 |
|---|
Latem basen był oblegany, dalej widać brodzik dla dzieci. 1977 r.
Fot. R. Dutkiewicz. KAW. Z kolekcji Jerzego Makowskiego |
Lato 1979 r. Fot. R. Dutkiewicz. KAW. Z kolekcji J. Makowskiego
Widok na część głęboką basenu ze skocznią. Istniało 12 torów sportowych.
Fot. Zbigniew Rybak. Informator Miejski 1993
Długość basenu wynosiła 50 m, a szerokość 33 m. Początkowa głębokość wynosiła 80 cm
i zwiększała się płynnie do 180 cm na długości 3/4 basenu. Pod skocznią osiągnęła 4 m głębokości [3]
 |
 |
|---|---|
Szczegóły budowy basenu. Fot. Z. Rybak. Informator Miejski. Brak daty rocznej. |
Skocznia. Fot. Z. Rybak. Informator Miejski 1996 |
Okrągły brodzik z max. głębokością 40 cm, z betonową ślizgawką.
Fot. Z. Rybak. Informator Miejski 1993
Po 20 latach istnienia basen przestał się podobać bumistrzowi J. Bronsiowi i w 2003 r. zaczęto myśleć o zmianach. Basen letni będący elementem kompleksu Atol oddano do użytku w 2010 r.
Opinia z otwarcia https://www.youtube.com/watch?v=lD51KSVZmRI większość uważała, że stary basen był bardziej użyteczny dla osób pływających. Obecny - dla matek z dziećmi.
Literatura