Marek Nienałtowski
Butterowie, od rozlewni piwa do łaźni i pływalni
22.05.2010 r.

Andrzej Urbanek - znawca piwowarstwa dolnośląskiego - powiadomił mnie o oleśnickim rodzie restauratorów Butterach, którzy zajmowali się przy restauracji "Zum Szlachthof" rozlewaniem piwa szymonkowskiego. Czytelnicy strony zapewne nie słyszeli o browarze w miejscowości Szymonków (Simmenau) - gmina Wołczyn, powiat Kluczbork. Trudno się dziwić, bowiem sami mieszkańcy Szymonkowa i okolic o tym nie wiedzą. A browar w Szymonkowie ma ciekawą historię, opisaną przez A. Urbanka. Produkowane tam przednie piwo, sprzedawano we Wrocławiu oraz m.in. w Oleśnicy. Piwo to rozlewał w Oleśnicy R. Butter. Jego dom stał przy ulicy Rzemieślniczej (Kaiserstrasse) 9 już w 1882 r. Na parterze budynku znajdowała się restauracja zum Schlachthof (Przy Rzeźni). Nazwa nieprzypadkowa, bowiem budynek sąsiadował ze starą rzeźnią mieszczącą się po sąsiedzku pod nr 10 (zobacz dolną lewą ilustrację).

Rozmieszczenie budynku nr 9 na mapie Oleśnicy z 1882 r. Z lewej strony tego budynku, pod nr 10 znajduje się rzeźnia.	Na mapie z 1899 r. obok budynku Butterów (nr 9) - z lewej (nr 10) znajduje sie stara rzeźnia, a z prawej (nr 8) nowa rzeźnia. Na końcu parceli 8, przy korycie kanału znajduje się Bade Anstalt - zakład kąpielowy.

W latch 1897/98 wybudowano nową dużą rzeźnię miejską, zastępującą ze względów higienicznych liczne małe rzeźnie. Na powyższym prawym wycinku z mapy z 1899 r. widać, że Butterowie nie musieli zmieniać nazwy restauracji, gdyż rzeźnię wybudowano z prawej strony budynku, na parceli nr 8. Jednocześnie z mapy widać, że Butterowie - prawdopodobnie córki, założyły na końcu parceli - przy kanale Mała Młynówka (Kleine Mühle) zakład kąpielowy (łaźnię). Wody miały pod dostatkiem, gdyż najpewniej wykorzystywały wodę z kanału, będącego odgałęzieniem rzeki Klingelbach.

Nowa rzeźnia miejska po wybudowaniu (widokówka ze zbioru Wojtka, z datą wysłania 1900 r.). Z lewej widoczny budynek Butterów.

Budynek Butterów. Widoczny napis A.... (imię nieczytelne) Butter Schwimm Anstalt, czyli pływalnia Butterów.

Na wycinku widokówki widać za domem, przybudówkę, zapewne rozlewnię piwa i na końcu, pokazany strzałką, zakład kąpielowy z pływalnią.

W książce adresowej z 1921 r. napisano "Butter, Geschwister, Gasthof zum Schlachthof, Bade- und Schwimmanstalt, Kaiserstrasse 9" Czyli siostry Butter, restauracja Przy Rzeźni, Zakład kąpielowy i pływalnia, ul. Rzemieślnicza 9. Siostry to, być może, Augusta, Berta i Emma. W tym domu Butterowie zapewne mieszkali na I piętrze, a na II piętrze wynajmowano pokoje trzem osobom (rodzinom).

Wycinek z mapy z 1928 r. Kolorem niebieskim oznaczono dom nr 9.

Na wycinku mapy z 1928 r. pokazano budowlę opisaną jako Butter`sche Badeanstalt, czyli Zakład Kąpielowy Buttersów. Z porównania z rzeźnią widać, że była to budowla duża, stojąca przy kanale Mała Młynówka i z niej czerpiąca wodę. Zapewne za pływalnię służył odcinek pogłębionego i poszerzonego kanału. Po wybudowaniu basenu miejskiego - pływalnia Butterów straciła rację bytu.

Wg książki adresowej z 1935 r. dom należy do sióstr Butter, restauracja Pod rzeźnią oraz zakład kąpielowy dalej istnieje. W domu mieszkają Berta i Emma oraz Heinz Butterowie.

Stan obecny budynku Butterów.
Nie widać śladu po restauracji, rozlewni, zakładzie kąpielowym i kanale Mała Młynówka.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
Szukam sponsora do wydania książki o zamku oleśnickim
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI