Marek Nienałtowski
Książęcy Ogród Sztuk w Pokoju Wirtembergów
19.11.2025 r.
27.03.2022 r. na swojej stronie umieściłem tekst Skarby Wirtembergów z miejscowości Pokój pójdą pod młotek [4]. Okazało się, że 3 dni później pod młotek Domu Aukcyjnego Neumeister w Monachium pójdzie tzw. Skarb Wirtembergów, czyli ok. 600 dzieł sztuki, które zostały wywiezione z pałacu Wirtembergów w Pokoju [1]. Szerzej i głębiej o skarbie - bo w pięciu filmikach na YouTube - opowiedział Hubert Kołodziej - Prezes Stowarzyszenia Pokój OPP i wówczas przewodniczący komisji kultury Sejmiku Województwa Opolskiego, który chciał by w Muzeum Śląska Opolskiego powstała z prawdziwego zdarzenia ekspozycja opowiadająca o Pokoju i jego bogatej historii. Również wypowiedziałą się dyrektorka MŚO Iwona Solisz [6], która potem wzięła Udział w aukcji wraz Patrycją Farys-Kawalec kustosz Działu Sztuki MŚO. Pani dyrektor udało się wylicytować niektóre obiekty (w tym XVIII- i XIX-wieczne obrazy olejne, grafiki, meble, ceramikę, opatrzone monogramami rodu srebrne naczynia, złotą biżuterię oraz tekstylia) i powstał pomysł, aby jedna z sal zawierała Skarby Wirtembergów. Miałem nadzieję, że któryś z portretów związanych z Oleśnicą kupi MŚO. I tak się stało.
Mogliśmy się o tym przekonać, gdy w sali odczytowej muzeum prezentowano 19-22 maja 2020 r. zakupione eksponaty. Pośród nich znajduje się m.in. portret żony księcia Karola Chrystiana Erdmanna - księżnej Zofii, pokazany niżej. Cena wywoławcza 1000-1200 Euro. Cena zakupu 2600 Euro.
![]() |
![]() |
| Portret księżnej Zofii w Muzeum Śląska Opolskiego i inne zakupione eksponaty. Będący na licytacji przedstawiciele Wirtembergów - podarowali dodatkowo trzy eksponaty do MŚO |
Portret księżnej Zofii w wieku ok. 45 lat w katalogu monachijskiego Domu Aukcyjnego Neumeister |
Długo czekałem na powstanie w MŚO sali poświęconej Wirtembergom. Wreszcie na początku listopada Hubert Kołodziej przysłał mi zaproszenie na otwarcie wystawy o nazwie Książęcy Ogród Sztuk w Pokoju Wirtembergów - 6 listopada 2025 r. Nie mogłem przyjechać i poprosiłem Patrycję Farys-Kawalec Kuratorkę Wystawy o przysłanie (DZIĘKUJĘ !!!) zdjęć eksponatów związanych z Oleśnicą, sądząc, że może oleśniczanie zechcą przyjechać (wystawa czynna do 31 maja 2026 r.) lub tylko poznać nieznane eksponaty, bo takie są wśród nich.
Wystawa nie zajmuje jednej sali, a kilka, bo na wystawę wypożyczono z innych muzeów eksponaty, które zostały wylicytowane oraz eksponaty dotyczące Wirtembergów z muzeów, które nie brały udziału w licytacji, a posiadały pamiątki wirtemberskie, w tym od osób prywatnych.

Z lewej - obraz przedstawiający księcia wirtembersko-oleśnickiego Erdmanna. Jest przepasany niebieską
szarfą duńskiego
Orderu Słonia.
Z lewej obok mitry leży inny order - może domowy - wirtemberski.
W prawej dłoni trzyma "buławę"(laskę) pułkownikowską. Lewa ręka oparta na hełmie
z puklami piór w trzech kolorach. W dali widoczny jest pałac w Pokoju, który w tej postaci istniał od 1779 r.
Czyli ten obraz powstał po 1779 r. i dlatego został chyba błędnie datowany w katalogu. Autor obrazu - nieznany.
Wymiary 145x107 cm. Cena 5-6 tys. euro. Obraz sprzedano za 6.500 euro.
Z prawej portret księżnej Marii Zofii Wilhelminy w wieku ok. 25 lat, w gronostajowym płaszczu książęcym, z orderem,
autorstwa Johanna Georga Ziesenisa.
Wymiar 82x66 cm (bez ramy). Cena 10-20 tys. euro.
Obydwa powyższe obrazy kupiło Muzeum Śląskie w Goerlitz.
Fot. M. Grocholski, MŚO

Z lewej portret księcia Erdmanna, prawej jego żony - kupiony do muzeum. Fot. M. Grocholski, MŚO

Wyżej medal pośmiertny księcia Karola Chrystiana Erdmanna.
Średnica 29,5 mm, waga 7,2 g. Wartość 1/4 talara.
Niżej medal z okazji złotych godów księcia Karola Chrystiana Erdmanna, księcia wirtembersko-oleśnickiego
i jego żony Marii Zofii Wilhelminy 1791 r.,
srebro, śr. 43 mm, waga 28,10 g. Wartość 1 talara [2].
Fot. M. Grocholski, MŚO

Z prawej talar
srebrny Karola Chrystiana Erdmanna wybity we Wrocławiu w 1785 r.
śr. 38 mm, waga 22 g. Wybito 4000 szt. z czego książę odebrał 2000.
Z lewej niezwykle rzadka złota moneta Karola Chrystiana Erdmanna o wadze 11 dukatów, wybita stemplem talara
śr. 38 mm, waga 40 g. [2]. Fot. M. Grocholski, MŚO
Ogólny widok na jedną z sal.
![]() |
![]() |
Pokazano salę z naniesionym na podłodze planie rozmieszczenia miejscowości Pokój. Na jego środku (na ilustracji pałacu) postawiono "słup", na 4-ch bokach którego powieszono liczne
ilustracje pałacu, widocznego w głębi. Z prawej pokazano plan Pokoju, który widać na podłodze Fot. M. Grocholski, MŚO |
|
Literatura:
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI