Marek Nienałtowski
Książęcy Ogród Sztuk w Pokoju Wirtembergów
19.11.2025 r.

27.03.2022 r. na swojej stronie umieściłem tekst Skarby Wirtembergów z miejscowości Pokój pójdą pod młotek [4]. Okazało się, że 3 dni później pod młotek Domu Aukcyjnego Neumeister w Monachium pójdzie tzw. Skarb Wirtembergów, czyli ok. 600 dzieł sztuki, które zostały wywiezione z pałacu Wirtembergów w Pokoju [1]. Szerzej i głębiej o skarbie - bo w pięciu filmikach na YouTube - opowiedział Hubert Kołodziej - Prezes Stowarzyszenia Pokój OPP i wówczas przewodniczący komisji kultury Sejmiku Województwa Opolskiego, który chciał by w Muzeum Śląska Opolskiego powstała z prawdziwego zdarzenia ekspozycja opowiadająca o Pokoju i jego bogatej historii. Również wypowiedziałą się dyrektorka MŚO Iwona Solisz [6], która potem wzięła Udział w aukcji wraz Patrycją Farys-Kawalec kustosz Działu Sztuki MŚO. Pani dyrektor udało się wylicytować niektóre obiekty (w tym XVIII- i XIX-wieczne obrazy olejne, grafiki, meble, ceramikę, opatrzone monogramami rodu srebrne naczynia, złotą biżuterię oraz tekstylia) i powstał pomysł, aby jedna z sal zawierała Skarby Wirtembergów. Miałem nadzieję, że któryś z portretów związanych z Oleśnicą kupi MŚO. I tak się stało.

Mogliśmy się o tym przekonać, gdy w sali odczytowej muzeum prezentowano 19-22 maja 2020 r. zakupione eksponaty. Pośród nich znajduje się m.in. portret żony księcia Karola Chrystiana Erdmanna - księżnej Zofii, pokazany niżej. Cena wywoławcza 1000-1200 Euro. Cena zakupu 2600 Euro.

Portret księżnej Zofii w Muzeum Śląska Opolskiego i inne zakupione eksponaty. Będący na licytacji przedstawiciele Wirtembergów - podarowali dodatkowo trzy eksponaty do MŚO
Portret księżnej Zofii w wieku ok. 45 lat w katalogu monachijskiego Domu Aukcyjnego Neumeister

Długo czekałem na powstanie w MŚO sali poświęconej Wirtembergom. Wreszcie na początku listopada Hubert Kołodziej przysłał mi zaproszenie na otwarcie wystawy o nazwie Książęcy Ogród Sztuk w Pokoju Wirtembergów - 6 listopada 2025 r. Nie mogłem przyjechać i poprosiłem Patrycję Farys-Kawalec Kuratorkę Wystawy o przysłanie (DZIĘKUJĘ !!!) zdjęć eksponatów związanych z Oleśnicą, sądząc, że może oleśniczanie zechcą przyjechać (wystawa czynna do 31 maja 2026 r.) lub tylko poznać nieznane eksponaty, bo takie są wśród nich.

Wystawa nie zajmuje jednej sali, a kilka, bo na wystawę wypożyczono z innych muzeów eksponaty, które zostały wylicytowane oraz eksponaty dotyczące Wirtembergów z muzeów, które nie brały udziału w licytacji, a posiadały pamiątki wirtemberskie, w tym od osób prywatnych.


Z lewej - obraz przedstawiający księcia wirtembersko-oleśnickiego Erdmanna. Jest przepasany niebieską
szarfą duńskiego Orderu Słonia. Z lewej obok mitry leży inny order - może domowy - wirtemberski.
W prawej dłoni trzyma "buławę"(laskę) pułkownikowską. Lewa ręka oparta na hełmie
z puklami piór w trzech kolorach. W dali widoczny jest pałac w Pokoju, który w tej postaci istniał od 1779 r.
Czyli ten obraz powstał po 1779 r. i dlatego został chyba błędnie datowany w katalogu. Autor obrazu - nieznany.
Wymiary 145x107 cm. Cena 5-6 tys. euro. Obraz sprzedano za 6.500 euro.

Z prawej portret księżnej Marii Zofii Wilhelminy w wieku ok. 25 lat, w gronostajowym płaszczu książęcym, z orderem,
autorstwa Johanna Georga Ziesenisa. Wymiar 82x66 cm (bez ramy). Cena 10-20 tys. euro.
Obydwa powyższe obrazy kupiło Muzeum Śląskie w Goerlitz.
Fot. M. Grocholski, MŚO


Z lewej portret księcia Erdmanna, prawej jego żony - kupiony do muzeum. Fot. M. Grocholski, MŚO


Wyżej medal pośmiertny księcia Karola Chrystiana Erdmanna. Średnica 29,5 mm, waga 7,2 g. Wartość 1/4 talara.

Niżej medal z okazji złotych godów księcia Karola Chrystiana Erdmanna, księcia wirtembersko-oleśnickiego
i jego żony Marii Zofii Wilhelminy 1791 r., srebro, śr. 43 mm, waga 28,10 g. Wartość 1 talara [2].
Fot. M. Grocholski, MŚO

 


Z prawej talar srebrny Karola Chrystiana Erdmanna wybity we Wrocławiu w 1785 r. śr. 38 mm, waga 22 g. Wybito 4000 szt. z czego książę odebrał 2000.
Z lewej niezwykle rzadka złota moneta Karola Chrystiana Erdmanna o wadze 11 dukatów, wybita stemplem talara
śr. 38 mm, waga 40 g. [2]. Fot. M. Grocholski, MŚO

Ogólny widok na jedną z sal.

Pokazano salę z naniesionym na podłodze planie rozmieszczenia miejscowości Pokój. Na jego środku (na ilustracji pałacu) postawiono "słup", na 4-ch bokach którego powieszono liczne ilustracje pałacu, widocznego w głębi. Z prawej pokazano plan Pokoju, który widać na podłodze Fot. M. Grocholski, MŚO

Literatura:

  1. Katalog Skarbów Wirtembergów wystawionych na aukcję - https://www.neumeister.com/fileadmin/user_upload/pdf/PDF_Magazin_08_Hidden_Treasures_03_2022.pdf
  2. Nienałtowski M., Medale i monety książąt oleśnickich
  3. Nienałtowski M., Skarby Wirtembergów z miejscowości Pokój pójdą pod młotek
  4. Nienałtowski M., Wirtembergowie książęta na Oleśnicy, Bierutowie i Dobroszycach, Oleśnica 2019
  5. Pokój Monografia, Praca zbiorowa, red. Gosławska E., Pokój 2015
  6. Wywiad z dyrektor Muzeum Śląska Opolskiego - https://opowiecie.info/skarb-wirtembergow-juz-30-marca-idzie-mlotek/

Od autora • Lokacja miastaOleśnica piastowskaOleśnica PodiebradówOleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r.Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstwDrukarnie NumizmatyKsiążęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla OleśnicyArtyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje • BibliografiaLinkiZauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI