Marek Nienałtowski
Spalenie (styczeń 1945 r.) i odbudowa ul. Wrocławskiej w Oleśnicy

Dachy domów przy ul. Wrocławskiej oznaczono strzałkami. W nowych bydynkach (z prawej strony ulicy) dachy domów są odgrodzone murami.
Wyjątek - trzy budynki od strony Bramy Wrocławskiej. Zdjęcie lotnicze z 1942 r. [ebay.de]

Ul. Wrocławska - widać dwie epoki. Z lewej prawdopodobnie stoją budynki powstałe po pożarze z 1730 r.
Być może, z prawej widać budynki powstałe po pożarze ul. Rycerskiej z 1826 r. [allegro.pl]

Dachy starej zabudowy - pożar jednego budynku przenosił się poprzez dachy na sąsiedni [1]

Powyższa ilustracja stanowi fragment zdjęcia lotniczego Oleśnicy wykonanego przez niemieckie lotnictwo 5 dni po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną. Dachy domów były pokryte śniegiem, te niespalone są białe. Miejsca ciemne to budynki spalone lub ulice, na których stopniał śnieg od pożarów lub ruchu techniki wojskowej. Dom, w którym został spalony tylko dach pokazany jest z siatką murów wewnątrz budynku. Dom, w którym runęły mury, jest pokazane jako ciemne miejsce bez zauważalnych szczegółów. Widać, że z lewej strony ul. Wrocławskiej domy zostały znacznie wypalone, chociaż zauważalne są w niektórych miejscach siatki murów wewnętrznych.

Z prawej strony ul. Wrocławskiej na pierwszym budynku zachował się śnieg, potem przerwa z budynkami spalonymi i dalej są niespalone aż do ul. Łużyckiej. Za nią kilka spalonych. Ostatni budynek przyrynkowy niespalony.

Fragment planu miasta z 1939 r. Obecnie jest inna numeracja budynków

Na pokazanym planie można do domów spalonych przypisać numery. Z lewej strony ul. Wrocławskiej zostały spalone wszystkie domy, aż do nr 30. Z prawej strony spaliły się budynki 1-5 i 13-15. Chyba budynki 7-8 nie nadawały się do remontu i je zburzono, aby wstawić "plomby".

Widać spalone budynki 13,14, i 15 z prawej strony ulicy i dwie tylne ściany spalonych budynków
z przeciwnej strony ulicy. Fragment fotografii Ludwika Schejbala z 1949 r., z kolekcji Marii Rutkowskiej.

Niżej na zdjęciach widać porządkowanie lewej strony ul. Wrocławskiej przez młodzież z Technikum Mechanicznego. Istniejące po 1945 r. pozostałości murów zostały zburzone lub rozebrane. Młodzież (i może nauczyciele) wybierają resztki dobrych cegieł, które trafią na odbudowę stolicy.

Wdoczny niespalony budynek nr 16 i spalone budynki 14-15. Fot. z Księgi Pamiątkowej ZSP

Zbliżenie na spalone budynki 14 i 15. Fot. z Księgi Pamiątkowej ZSP

Niespalony budynek nr 16 i 12. Spalone budynki 13-15. Stan sprzed 1956-1957 r. Fot. Z kolekcji Adama Fedorowicza

Odbudowa budynków 7-8 i 13-15. Teren po budynkach prawej strony ul. Wrocławskiej i częściowo
ul. Bocianiej już uporządkowany Fragment fotografii z kolekcji Stanisława Kokota

Wstawiono (po 1962 r.) dwa budynki zamiast trzech poprzednich. Fot. Z kolekcji Adama Fedorowicza

Obecny widok ulicy Wrocławskiej począwszy od ul. Łużyckiej. Z lewej strony umieszczono tylko jeden blok (ok. 1968 r.)
aby maksymalnie odsłonić obecną bazylikę mniejszą. Piękny historyczny piastowski mural (na nim umieszczony) zniknął pod ociepleniem.

Proszę czytelników-mieszkańców o podanie dat wybudowania "plomb" w starej zabudowie i budynku widocznego z lewej. Wtedy nie istniała prasa lokalna, która pisałaby o każdym nowym budynku, tak oczekiwanym przez oleśniczan.

Dodano 26.06.2019.
Pani Małgorzata Lipska napisała: W miejscu budynków pod dawnym adresem Wrocławska 14 i 15 stoi obecnie plomba, w której mieszkam (nowy numer to 22-24). Budynek został oddany do użytku w 1962 r. i był jednym z pierwszych zbudowanych po wojnie. W piwnicach nadal znajdują się dawne fundamenty oraz - rzecz dziwna - rodzaj studni w dwóch przeciwległych krańcach piwnicy. Nikt obecnie nie wie, do czego mogłyby te studnie służyć. Wiele z tych zdjęć widzę po raz pierwszy, dziękuję za publikację.

Literatura
1. Führer durch die Stadt Oels und ihre Geschichte, Oels 1927.