Marek Nienałtowski
Kolejna ciekawostka z historii zamku oleśnickiego - odnalezione supraporty
Christiana Wilhelma Tischbeina

Niedawno zmarły prof. Mirosław Przyłęcki, przyjaciel Oleśnicy i zapomniany przez poprzedniego burmistrza Honorowy Obywatel Miasta, napisał w swojej publikacji o zamku "Około 1790 r. nadworny bibliotekarz, księcia, skądinąd znany architekt i malarz, Krystian Tischbein, wykonuje klasycystyczne supraportynad drzwiami niektórych pomieszczeń zamkowych" [2]. Wg Wikipedii Supraporta ( łac. supra portam - nad drzwiami) – naddźwiernik, dekoracyjne panneau umieszczone nad drzwiami, ujęte w obramowanie z drewna lub stiuku. Wypełnione dekoracją w formie fresku, płaskorzeźby, sztukaterii, malatury itp.

Próbowałem te supraporta znaleźć w zamku oleśnickim. Ślad ich istnieje w postaci obramowania przynajmniej nad jednym zamurowanym portalem drzwiowym, natomiast dekoracje zostały prawdopodobnie usunięte podczas kolejnych przebudów i remontów zamku. Christian Wilhelm Tischbein (1751-1824) był malarzem i architektem z rodziny znanych malarzy Tischbeinów [3]. Jego monografię napisał Konrad Nonn w 1912 r. [1] i jest w niej wspomniany oleśnicki wątek, ale trudno go zrozumieć na podstawie komputerowego translatora. Zapewne w internecie pojawiło się kilka skanów tej monografii. Ostatnio dotarłem do skanu monografii pozwalającego na duże powiększenie supraportów z zamku oleśnickiego.


Supraporta nr 1


Supraporta nr 2


Supraporta nr 3. (chociaż nie jest nad drzwiami) Pod trzema ilustracjami widnieje w monografii podpis "Supraporten im Schloss zu Oels"

Jak odnalazłem w zamku oleśnickim powyższe supraporty?
W zbiorze zdjęć w "Bildarchiv Foto Marburg" po wpisaniu hasła "Oels" pojawią się m.in. zdjęcia z zamku i na ich końcu widoczne są 2 zdjęcia (podpisane Piastenschloss 1560/1610), do których nie można podać linków. Przedstawiają jakąś salę zamkową. Oglądam je od wielu lat i nie sądziłem, że mogą one dotyczyć zamku oleśnickiego (W Insytucie Herdera w Marburgu kilka razy mylą Oleśnicę z Oławą). Sądziłem, że może dotyczą zamku w Pokoju i pomyślałem, że je wyślę do osoby zainteresowanej historią tego zamku. Kiedy już miałem kliknąć "wyślij" zauważyłem, że rozkład drzwi na zdjęciach jest analogiczny jak w Sali Rycerskiej zamku oleśnickiego. Natomiast, gdy spojrzałem nad główne drzwi - z zaskoczeniem zobaczyłem supraport Tischbeina. Okazało się, że obydwa zdjęcia dotyczą Sali Rycerskiej (balowej) z zamku oleśnickiego sprzed 1891-1905 r. Niżej pokazałem połączone dwa zdjęcia i znacznie pomniejszone, gdyż ich użycie wymaga zapłacenia 20 euro. Mógłbym tyle zapłacić za te ważne zdjęcia, tylko nie wiem jak to zrobić.



Sala Rycerska, a raczej balowa sprzed 1891-1905 r.
1. supraport drzwi głównych (po bokach tych drzwi umieszczono piece do ogrzewania sali).
2. supraport drzwi książęcych.
3. Dekoracja, którą trudno nazwać supraportem. Źródło Bildarchiv Foto Marburg


Powiększony fragment poprzedniej ilustracji. Supraport nr 1 dobrze widoczny.
Supraport nr 2 ledwie widoczny. Dekoracja nr 3 jest dobrze widoczna - zapewne było ich w tej sali 4-5 sztuk o różnej tematyce.
Źródło Bildarchiv Foto Marburg
Duże zdjęcie Drugie


Widok obecny tej sali. Być może, że pod drewnianymi panelami zachowały się supraporty.
Drzwi 2 dalej istnieją, ale schowane są w boazerii. Piece już nie istnieją. Na miejscu wnęki z rzeźbą wybudowano kominek w latach 1891-1905.
Kominek, 0braz nad kominkiem i dwa obok niego (ukradzione) zostały umieszczone po 1905 r.

Wnioski

  1. Dwie ilustracje z Bildrchiwv Foto Marburg pokazują obecną Salę Rycerską w postaci, w jakiej istniała przed 1891-1905 r. Być może w XVIII była ona salą rycerską, ale potem została przebudowana na balowo-bankietową. Nie była natomiast, jak podawano w literaturze, Salą Myśliwską, znajdującą się przed drzwaimi tej sali.
  2. Pokazane supraporty zostały umieszczone w tej sali ok. 1790 r., być może przy okazji jakiegoś remontu, może zamiany jej z sali rycerskiej na balowo-bankietową.
  3. Być może jakieś ślady tych supraportów znajdują się pod drewnianymi panelami.
  4. Wprowadziłem wiele zmian do historii zamku i czas już wydać nową książkę o tym największym zabytku oleśnickim. Wstyd, że zabytek, którym się szczycimy nie ma opisu odpowiadającego jego randze.

Literatura

  1. Nonn K., Christian Wilhelm Tischbein, Strassburg 1912
  2. Przyłęcki M., Zamek w Oleśnicy, Wrocław 1989
  3. Genealogia Tischbeinów

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
 Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI