Marek Nienałtowski
Spis płyt nagrobnych i epitafiów istniejących w Oleśnicy

Pan Marek Włodarczyk z Oławy przysłał mi bardzo cenne dla historii Oleśnicy zestawienie płyt nagrobnych, umieszczonych w kościołach oleśnickich. Pochodzi ono z książki "Schlesiens Grab Denkmale und Grab Inschriften - Graf Hoverden wydanej w 1870 r.

Pan Marcin Dziedzic przysłał dodatkowe wyjaśnienie - "Wspomniany spis został sporządzony na zlecenie hrabiego Adriaena Josefa von Hoverden-Plenckena. Wykonał ją rysownik Bernhard Mannfeld. Wykonano ją w latach 1866-1871 (z uzupełnieniami po 1872 r.). Liczyła pierwotnie 33 tomy rękopisu z 1500 rysunkami. Do dziś zachowało się 18 tomów z około 300 rysunkami. Zachowane tomy znajdują się w Dziale Rękopisów Biblioteki UWr. Drukiem ukazał się indeks: Schlesiens-Grab-Denkmale und Grab-Inschriften, Alphabetisch und Chronologisches Register der Graf Hoverdenschen Sammlung (H. I- IV, Breslau 1870-1872). Zbiór hrabiego Hoverdena nie jest pełny. Autor (Bernhard Mannfeld) nie opisywał wszystkich istniejących płyt w poszczególnych miejscowościach. Wybór był dość przypadkowy. Miałem z tym do czynienia w Ząbkowicach. Brakowało wielu zachowanych płyt."

Jak widać - bardzo duży wkład do poznania historii Oleśnicy wnoszą bezinteresownie pasjonaci historii spoza naszego miasta. Nasuwa się też wniosek, że w bibliotekach jest jeszcze wiele informacji o Oleśnicy, których nie znamy. Szkoda też, że tylko pasjonaci są zainteresowani w ich odkrywaniu.

Z pierwszego oglądu zestawienia wynika, że jest on niepełny. Np. nie występuje w nim znana płyta nagrobna księcia Karola Krzysztofa Podiebrada (dodałem ją do spisu pod nr 6b). Dotychczas też żadne współczesne źródło oleśnickie o niej nie wspominało o epitafium Karola II (napisano o nim jedynie w Olsnographi). Czy płyta (pomnik) księcia, męża stanu, dowódcy wojskowego, budowniczego zamku, Oleśnicy itd. mogła być usunięta?

To ciekawe zestawienie będę sukcesywnie uzupełniał.

W powyższym spisie nie ujęto istniejących w Oleśnicy:

1. Epitafium inskrypcyjne Jana Osleviusa (zm. 1575), z piaskowca (na zewnętrznym murze Kościoła zamkowego). Dodano do spisu pod numerem 8aa

Z lewej płyta Osleviusa, środkowa i ta z prawej - nierozpoznane. Napisy zostały zatynkowane.

2. Epitafium manierystyczne I. ćw. w. XVII, z płaskorzeźbą Chrystusa na krzyżu, uszkodzone (na zewnętrznym murze Kościoła zamkowego).

3. Epitafium z dwoma herbami z ok. 1750 - Fragstein-Niemsdorff i von Taubadel (epitafia zostały opisane przy okazji opisu herbów w nich zawartych ).

3. Dwa epitafia w Kościele zamkowym, jedno z płaskorzeźbą chrztu w Jordanie i drugie z płaskorzeźbą ukrzyżowania - oba z 1573 r. i najpewniej autorstwa tego samego rzeźbiarza.

4. Obraz "Biczowanie" namalowany przez J. G. Ernsta w 1754. Z tyłu istnieje napis, że jest to epitafium Samuel'a Gotlieb'a Ginter'a - prorektora seminarium oleśnickiego.

Na strychu Kościoła zamkowego fragment epitafium inskrypcyjnego - drewnianego Hansa von Falckenberg (zm. 1664), z panopliami i motywami małżowinowo-chrząstkowyini w obramieniu.

W kruchcie kościoła NPM znajduje się nigdzie nie opisana płyta nagrobna (epitafium) Johanna Wintera z 2 poł. XVI w. Płaskorzeźba przedstawia klęczącą osobę pod krzyżem. Zdjęcie informacyjne wykonał Konrad Szczypczyk (dziękuję!).

Jedna płyta marmurowa dużych rozmiarów leży zapomniana (?) w pewnym szacownym miejscu przywalona częściowo stertą drewna. Trudno ją sfotografować.

W Herbarzu Szlachty Śląskiej podano, że niżej wymienieni urzędnicy książęcy zostali pochowani w Kościele Zamkowym (zwanym też parafialnym). Musieli więc mieć płyty nagrobne (epitafia).

• Jan Fryderyk Kessel - marszałek dworu. Zmarł 13.01.1638 r. Pochowany w kościele parafialnym.
  Posiadał swoje epitafium w kościele.

• Wolf Krzysztof (brat ww.) - marszałek dworu. Zmarł 29.07.1661r. Pochowany w kościele parafialnym.

• Jan Jerzy Dierix - kanclerz księstwa. Zmarł 13.02.1667 i pochowany został w kościele parafialnym (przyjaźnił się z Angelusem Silesiusem) Jego płyta jest opisana przez J. Sinapiusa T2 s.57

Dwa epitafia znajdują się w Mauzoleum Wirtembergów Kościoła zamkowego (Bazyliki Mniejszej). Wymagają odczytania [1]. [2].

Dodatkowa informacja:

Pan Adam Klupś napisał: "Około 8 lat temu obok kościoła św Jerzego i NMP (praktycznie w lini prostej od wieży kościoła) stała oparta o mur obronny (potem leżała) marmurowa płyta nagrobna poświęcona osobie o nazwisku Sophia Elisabeth Kionchin (Kionckin?) ur. 1775, zm. 1794 r."
Może ktoś z czytelników strony pamięta tę płytę? Może ktoś zrobił zdjęcie? Co się z nią stało?

Odnaleziono płytę nagrobną Seidlitza?

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI