Marek Nienałtowski
Schrony obrony przeciwchemiczne na ul. Leśnej?

Inicjatywa, pomysł tekstu o schronie i jego zdjęcia, były autorstwa Janusza Wojtasiaka, mieszkańca jednego z tych budynków. Po ich umieszczeniu napisał Ryszard Bober, także były mieszkaniec jednego z tych budynków. Panu Ryszardowi udało się wykonać zdjęcia elementów schronów, będących w stosunkowo dobrym stanie. Ponadto w fotografowanym budynku udało się odtworzyć koncepcję rozmieszczenia schronu w piwnicy, bazując na zachowanych elementach. Dlatego dodatkowo umieszczono zdjęcia i tekst Pana Ryszarda. Obu Panom dziękuję za cenną inicjatywę.

Budynki na ul. Leśnej wybudowano ok. 1937 - 1939 r. i miały mieć mieszkania dla żołnierzy z okolicznych koszar. Dwa z tych budynków ocalały bez wojennych zniszczeń, pozostałe odbudowano, lub zbudowano po wojnie. Każdy z budynków ma identyczne rozplanowanie piwnic.

Czerwonym kolorem pokazano przykładowe miejsce rozmieszczenia
schronu w jednym z budynków. Fot. R. Bober

Każdy budynek posiada dwie odrębne klatki schodowe, odrębne także podpiwniczenia, również symetryczne. Pomieszczenia schronowe w piwnicach, znajdują się w środkowej części bloku. Być może, że wykonano je w trakcie budowy domów ( w latach 50-60 XX wieku budowano w Polsce bardziej rozbudowane schrony w prawie każdym większym budynku). Na schemacie (autor R. Bober) pokazano pogrubioną kreską część schronową jednej klatki schodowej.

Schrony te prawdopodobnie mogły być przystosowane do obrony przeciwchemicznej, po zamontowaniu filtrowentylacji. Może o tym świadczyć chociażby istnienie przedsionka. Po wojnie niektórzy mieszkańcy nazywali je "schronami gazowymi". Nie wiadomo, czy piwnice zostały przystosowane do roli schronów w momencie budowy domu, czy dopiero w trakcie wojny.

Drzwi do schronu (zdjęcia poniżej), które niektórzy mieszkańcy nazywają "drzwiami do bunkra", mają ślad po instalowanej wcześniej uszczelce, posiadają także wziernik i rygle dociągające drzwi do framugi.

Dawniej w okienkach schronów istniały stalowe, szczelne zamknięcia - prawdopodobnie osłony przeciwpodmuchowe. Zostały one przez niektórych właścicieli piwnic zdemontowane. Niżej pokazałem jedno z zachowanych zamknięć.

Otwarte szczelne metalowe drzwi do schronu.	W dolnej części widoczny rygiel. Górny rygiel został zdemontowany. Fot. R. Bober
Wziernik drzwiowy w dwóch ujęciach. Fot. Janusz Wojtasiak
Osłona przeciwpodmuchowa i przeciwgazowa otwarta (widoczne miejsce na uszczelkę) i zamknięta. Osłon takich było po 4 w każdym budynku. W innych schronach oleśnickich osłony były montowane od zewnatrz. Fot. R. Bober

Do pomieszczeń piwnicznych w części bliższej szczytom budynków wchodzono poprzez zwykłe drzwi stalowe, pokazane poniżej

Drzwi stalowe zwykłe, prowadzące do "nieschronowych" piwnic. Fot. R. Bober	Oznaczenie schronu w domu na ul. Leśnej Fot. R. Bober (1952 r.)

Można przyjąć, że schrony te w trakcie wojny nie zostały dostosowane do obrony przeciwchemicznej (brak instalacji filtrowentylacyjnej). Nikt bowiem nie użył tych srodków w czasie II Wojny Światowej. Pozostały jako schrony OPL o niewielkiej odporności. Wejścia do nich były oznakowane namalowaną na murze białą strzałką z napisem "Luftschutzraum", lub LSR, lub bez napisu (jak na powyższym zdjęciu).

Może mieszkańcy sąsiednich bloków dodadzą do tego tekstu inne szczegóły, lub go skorygują?

Oznaczenie schronu w innym domu na ul. Leśnej.
Fot. Janusz Wojtasiak

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Ciekawostki (ponad 400 tematów)
Książęce krypty • Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku
Renowacje zabytków • Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy
Autorzy • Rysowali Oleśnicę • Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy
Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels • Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje
Bibliografia • Linki • Podziękowania • Księga gości • Dopisz się do księgi • Zauważyli nas
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Interpelacje radnych • Odeszli
Nowości