Puchar Króla Kurkowego

W Oleśnicy w 1511 r., czyli za czasów Karola I Podiebrada, formalnie powstało bractwo kurkowe, które miało służyć ćwiczeniom w celności strzelania i obrony miasta. Po każdych zawodach najlepszy strzelec uzyskiwał tytuł "Króla Kurkowego" i odpowiednią nagrodę osobistą (np. broń, medal, monetę itp.) i przechodnią (którą oddawał kolejnemu "królowi"). Od 1518 do 1595 r., oleśnicki Król Kurkowy otrzymywał srebrną zawieszkę, prawdopodobnie na własność. Ale cóż to za nagroda, z której nie można było wypić wina, fundowanego przez Radę Miejską. Dlatego zawieszki po przetopieniu posłużyły do wykonania pucharu. W 1622 r. (czasy Karola Fryderyka Podiebrada i 4. roku wojny trzydziestoletniej) złotnik oleśnicki Krzysztof Peschla wykonał piękny srebrny puchar (pokazany niżej), wręczany po każdych zawodach strzeleckich, którego winną zawartość "Król" musiał wypić i częstować innych strzelców. Wg dra Piotra Oszczanowskiego składał się on z późnogotyckiego kura oraz manierystycznego pucharu z 1622 r.

Zdjęcie pucharu z dwóch różnych ujęć

Aby pamięć o królach kurkowych nie zanikła, przewidziano na pucharze miejsce na umieszczenie ich nazwisk. Niestety, miejsca starczyło tylko na 34 nazwiska. Na lewej stronie wymieniono nazwiska siedemnastu "królów" z okresu od 1518 do 1555 r. (ilustracja niżej). Ze spisu wynika, że zawody wówczas nie odbywały się systematycznie, prawdopodobnie na przeszkodzie stawały ważne względy. Np. zawody nie odbyły się pomiędzy 1521 - 1528 rokiem. Niektóre nazwiska w spisie powtarzają się (Kurtz), co może sugerować, że były rody parające się strzelectwem prawie zawodowo. Na przeciwnej stronie pucharu znajdowały się kolejne nazwiska, ale niemożliwe do odczytania na pokazanym skanie.

Kliknij, aby powiększyć

Z powiększenia zdjęcia pucharu historyk sztuki mógłby odczytać informacje dotyczące historii miasta, bractwa kurkowego, może fundatora lub złotnika. Być może fundatorami kura byli von Has i von Ror.

 
Widok z lewej strony pucharu. Widoczne nazwisko v. Has(en). Herb Hassen posiada widoczny klejnot.
Kliknij, aby powiększyć
Widok z drugiej strony. Na tarczy widoczny herb v. Ror,
a wyżej jest widoczne nazwisko Ror
 

O los pucharu zapytałem historyka sztuki dr Piotra Oszczanowskiego, znawcę również zabytków Oleśnicy. Oto odpowiedź:: "... W latach 1911/12-1945 dzieło to znajdowało się w zbiorach Śląskiego Muzeum Rzemiosła i Starożytności we Wrocławiu [Schlesisches Museum für Kunstgewerbe und Altertümer, Breslau]. W 1945 roku ślad po nim - jak i po wielu eksponatach złotniczych tego wrocławskiego muzeum - zaginął. Nie oznacza to jednak, że ten wyjątkowy zabytek uległ zniszczeniu. Doświadczenie uczy, że jeszcze "wypłynie". Jestem tego pewien. To tylko kwestia czasu...". Miejmy nadzieję, że dr P. Oszczanowski natrafi i na ten puchar. Byłby on najcenniejszym zabytkiem przyszłego muzeum oleśnickiego, które najpewniej powstanie po zmianie burmistrza.

Pan dr P. Oszczanowski dodał tytuły publikacji, w których pisano o "naszym pucharze" - może w nich są również inne dodatkowe informacje, zdjęcia lub rysunki pucharu.

"... E. Hintze, K. Masner (1911), Goldschmiedearbeiten Schlesiens. Eine Auswahl von Goldschmiedearbeiten schlesischer Herkunft oder aus schlesischem Besitze, Breslau 1911, s. 31 nn., tabl. 52; „Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift”, N.F. VI (1912), s. 238; M. Woźniak (1993), Uwagi o złotnictwie wrocławskim czasów Rudolfa II, „Acta Universatis Nicolai Copernici”, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 260 (Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. XIX), Toruń 1993, s. 102, przyp. 10 na s. 124."

Literatura
Das Buch der Stadt Oels in Schlesien / hrsg. vom Magistrat der Stadt Oels in Schlesien anläßlich des 675jährigen Stadtjubiläums. Bearb. vom Schlitzberger. - Berlin: Dt. Bibl, 1930. - 115 S.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
 Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI