Marek Nienałtowski
Pomnik Pokoju (Friedensdenkmal 1899-1945)
Pomnik ZBOWiD (1960-1989),
Pomnik Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych(1989-...)

Pomnik o nazwie Friedensdenkmal (czyli Pomnik Pokoju) powstał w 1899 r. z inicjatywy prywatnej osoby z poparciem burmistrza R. Kallmanna i był poświęcony pamięci ofiar zakończonej wojny "siedmiotygodniowej" pomiędzy Prusami i Austrią. Garnizon oleśnicki wówczas brał udział w zwycięskiej bitwie pod Sadową (Königgrätz) i poniósł niewielkie straty. Pomnik umieszczono przed wejściem do ówczesnego nowego cmentarza, na istniejącym od 1866 r. małym skwerku Pokoju.

Pomnik stojący przed "nowym" cmentarzem przy ob. ul. Wojska Polskiego na skwerku Pokoju (tworzyły go: obelisk, 3 dęby i metalowe ogrodzenie). Na pomniku widniała data 1866. Z prawej widoczna obecna ul. Klonowa (dawniej Blüchera). Widokówka z kolekcji Adama Fedorowicza	Przed 1928 r. powstała w tym miejscu wysepka związana z modernizacją ruchu drogowego do (z) ul. Blüchera (ob. ul. Klonowa) i pomnik stał w miejscu niedogodnym. Strzałką oznaczono miejsce rozmieszczenia pomnika wg mapy z 1928 roku

W latach 1939-1945 r. z tzw. Czerwonych i Białych koszar maszerowały na stację kolejową oddziały Wehrmachtu i przechodząc obok pomnika oddawały mu hołd maszerując defiladowym krokiem. Z okazji różnorodnych świąt przedstawiciele jednostek składały wieńce.

To się skończyło w styczniu 1945 r. Pomnik dalej stał na wysepce przy ul. Wojska Polskiego. W 1960 r. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację umieścił na pomniku nową tablicę poświęconą XV rocznicy wyzwolenia ziemi oleśnickiej, stąd nazywano go pomnikiem ZBOWiD. Z okazji róznych świąt skladano pod nim wieńce, co widać na poniższym zdjęciu.

Po 1945 r. pomnik stał bezimienny na wysepce i w 1960 r. zmienił przeznaczenie	W 1960 r. stał się pomnikiem poświęconym ZBOWiD. Fot. z kolekcji M. Górnickiego

Kiedy nastąpiło zwiększenie ruchu na ul. Klonowej, wysepka musiała ulec zmniejszeniu i to spwodowało konieczność przeniesienia pomnika na kolejną wysepkę, leżąca nieopodal, dalej tam chyba istniał jako pomnik ZBOWiD-u.

Po zmianach politycznych w 1989 r. pomnik kolejny raz zmienił swoje przeznaczenie. Usunięto starą tablicę i w to miejsce wstawiono nową, poświęconą Kombatantom i Byłym Więźniom Politycznym. W ten sposób stał się Pomnikiem Kombatanta. Wtedy wysepka przyjęła nazwę Skweru Kombatantów Rzeczypospolitej. Pomnik stał się miejscem świętowania różnych uroczystości państwowych, bo kombatanci z II wojny Światowej już pod niego nie przychodzą.

Ogólny widok Pomnika Kombatanta Tablica pomnika

Co najmniej 2-3 razy w roku, pod pomnikiem "Kombatanta", w tłoku nie licującym z podniosłością świąt, stają przedstawiciele władz, organizacji oraz szkół. Miejsce usytuowania pomnika nie sprzyja powadze ceremonii składania wieńców. Mały skrawek terenu przy pomniku nie pozwala na usytuowanie wszystkich pocztów sztandarowych (co roku powtarzają się przepychanki), delegacje z wieńcami i kwiatami stoją na wąskim chodniku, przemawiający burmistrz lub wójt stoją na trawniku poza pomnikiem, kompania honorowa stała na chodniku przy drodze. Wszystko to i duży ruch samochodowy nie sprzyja powadze świąt. Nie idą pod ten pomnik dorośli mieszkańcy miasta, a szczególnie młodzież, którzy znając jego historię, nie chcą brać udziału w tej farsie.

Zazwyczaj wraz z składaniem wieńców z okazji świąt państwowych, podnosi się uroczyście flagi. Niestety, nie ma tam miejsca dla ustawienia masztów flagowych [postawiono maszt w roku 2009 i wtedy nieco powiększono utwardzony teren i umyto pomnik).

Powstaje pytanie - czy pomnik poniemiecki, który trzykrotnie zmienia swoje przeznaczenie i przypadkowo stał się pomnikiem kombatantów - powinien służyć w stosunkowo dużym mieście - jako pomnik czczenia Święta Niepodległości, 3 Maja i rozpoczęcia II Wojny Światowej). Ja osobiście uważam, że tak nie powinno być. Byli niemieccy mieszkańcy twierdzą, że sami nie wybudowaliśmy w Oleśnicy żadnego pomnika związanego z 750. letnią historią, tylko je zawłaszczamy. Podobnie i my uważamy, gdy Białorusini lub Litwini zdejmują polskie inskrypcje z pomników i zakładają swoje. Czyli stosujemy filozofię Kalego. Nie zawłaszczajmy pomników niemieckich - wybudujmy polskie. Stwórzmy własną historię i wielonarodową - europejską. Jest z czego czerpać - tylko trzeba znać historię miasta.

Przy tym zapominano o umyciu pomnika i oczyszczeniu tablicy inskrypcyjnej. Jest ona zardzewiała, jak również śruby ją mocujące (kilka lat temu ukradziono z nich ozdobne nakręcane kołpaczki, dlaczego nie zrobiono nowych?). Jest to oznaka braku szacunku władz miasta do kombatantów i mieszkańców Oleśnicy.

Pomnik nie był myty od kilkunastu lat. Brudna podstawa. Ślady rdzy.

Tablica nie była czyszczona z rdzy od czasu jej powstania	Brzegi tablicy zardzewiałe, śruby zardzewiałe, zacieki rdzy, ozdobne kołpaczki na śruby zostały ukradzione kilka lat temu i nie uzupełnione. O tym już pisałem. Żadnej reakcji. Dopiero przed 2011 r. pomnik umyto

Uważałem, że raczej należałoby przenieść obchody rocznicowe pod polski pomnik Golgoty Wschodu? Albo można było założyć tę tablicę na pomnik Nike w Rynku, gdyż oba pomniki mają analogiczne przesłanie - zwycięstwo Niemiec. Ponadto w rynku jest więcej miejsca na udział mieszkańców. Oczekiwałem jednak na wybudowanie polskiego pomnika.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Radny Wiesław Piechówka, czytający strony internetowe poświęcone historii Oleśnicy, napisał interpelację w tej sprawie do Burmistrza J. Bronsia.

Oleśnica 30. 10. 2007 r.

Radny Miejski Wiesław Piechówka
DO BURMISTRZA MIASTA OLEŚNICY

Interpeluję do Pana Burmistrza w sprawie Pomnika Kombatanta, stojącego od 1989 r. na skwerze przy ul. Klonowej. Pomnik ten formą i pochodzeniem nie odpowiada randze takiego miasta jak Oleśnica i ambicjom jego mieszkańców. Oleśnica potrzebuje pomnika w miejscu, gdzie poczty sztandarowe nie będą musiały tłoczyć się na chodniku, a orkiestra i kompania honorowa stać przy jezdni. Może to jest przyczyną, dla której nie ma już kompani honorowej, ani orkiestry.

Pomnik przed którym Oleśniczanie składają wieńce czcząc między innymi: rocznicę uwolnienia z pod jarzma niemieckiej niewoli i przelaną krew naszych bohaterów powstał w 1899 r. Został on poświęcony poległym w wojnie prusko-austryjackiej w 1866 r. i co prawda nosił miano Pomnika Pokoju, ale pokoju nie przystającego do naszej historii. Myślę że nasze rocznice i pamięć naszych bohaterów zasługują na własne miejsce pamięci, a jednocześnie uszanowanie pamięci tych, którzy byli przed nami.

Fakt, mamy już swoje pomniki. Ostatnio Oleśnica wzbogaciła się o dwa monumenty pochodzące od pana Dźwigaja, producenta pomników Papieża. Poczucie humoru mieszkańców miasta najlepiej określa rangę tej produkcji.

Ponownie proszę pana burmistrza i Wysoką Radę o powołanie komisji społecznej, która rozpisze konkurs na pomnik godny naszej historii i naszych bohaterów. Konkurs, o którym informacja zamieszczona będzie we wszystkich Akademiach Sztuk Pięknych i biuletynach branżowych, ale z preferencją naszej młodzieży artystycznej. Powtórzę jeszcze raz, pobudzilibyśmy aktywność naszej uzdolnionej młodzieży w sprawach artystycznych, a z pana Burmistrza uczyniłoby wspaniałego mecenasa - Giovani Magnifico.

Z poważaniem
radny miejski Wiesław Piechówka

Burmistrz Bronś odpowiedział radnemu, że nie przewiduje wybudowania pomnika.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uważałem, że 90 rocznica odzyskania niepodległości w 2008 r. nie powinna odbywać się pod poniemieckim pomnikiem. Burmistrz tylko boi się przyjazdu TVP Wrocław i to może spowodować zmianę jego poglądów. Kilka dni przed uroczystością powiadomiłem TVP i dzień wcześniej zadzwonili do mnie, że uzyskali konsultuacje dwóch profesorów, którzy poparli mój pogląd i przyjadą do Oleśnicy zrobić reportaż. Ze mną nie rozmawiali, gdyż przekazałem im link do tej strony.

Nie miałem okazji widzieć reportaż, ale musiał rozwścieczyć burmistrza Bronsia, bowiem w artykule w Panoramie Oleśnickiej nr 47 z 19-25 listopada 2008 r. nie odniósł się do sedna, tylko mnie kłamliwie oskarżał na poziomie partyjnego aparatczyka PZPR z lat 50-ych. Głównie okłamał bezczelnie mieszkanców Oleśnicy, że byłem oficerem politycznym, chociaż wiedział od radnego Z. Nagórnego, że byłem oficerem służb technicznych. Też wykazał, że nie ma pojęcia o historii miasta opowiadając o jakiejś jednostce artylerii konnej, której w Oleśnicy nie było. Jednocześnie twierdził, że ja nie znam historii.

Więcej napisał, cytując słowa burmistrza J. Bronsia, ówczesny radny Piotr Karasek w swojej interpelacji.

Na początku 2015 r. zaprosił mnie na rozmowę burmistrz Michał Kołaciński i wtedy potwierdził chęć wybudowania pomnika poświęconego 100-leciu Odzyskania Niepodległości na placu Zwycięstwa. Plac i pomnik miały być gotowe w 2018 r. Okazało się, że wykonawcy chcieli uzyskać w roku wyborczym ceny przekraczające przewidziany budżet. Dlatego przeniesiono termin wykonania placu i pomnika na rok 2019 r. Tak więc, jeszcze w tym roku w dniu 1 września i 11 listopada odbędzie się pod poniemieckim pomnikiem kolejna ceremonia dotycząca świąt państwowych.

Okazało się, że polski pomnik nie powstanie, z czego burmistrz J. Bronś był zadowolony, gdyż byłby to pomnik Burmistrza Michała Kołacińskiego czego J. Bronś nie mógłby ścierpieć. Nie sądze, aby powstał jakiś polski pomnik, gdyż J. Bronś ma poparcie większości oleśniczan, która nie chodzi na uroczystości patriotyczne (do czego m.in. doprowadził J. Bronś) i im obojętne pod jakim pomnikiem przemawia burmistrz.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI