Fot. G. Tonndorf. Z kolekcji Piotra Nowaka
Marek Nienałtowski
Odwiedziny byłego następcy tronu w swoich majątkach w powiecie oleśnickim
W 1926-1927 r. cesarzowi Niemiec oddano jego majątki. Tym samym następca tronu Fryderyk Wilhelm (1882 - 1951) odzyskał swoje dobra w powiecie oleśnickim, w tym zamek w Oleśnicy i Bierutowie oraz kilkanaście folwarków. Niektóre oddał w dzierżawę, natomiast folwark w Zbytowej i Bystrem był pod jego zarządem. W 1926 r. przyjechał na ich przegląd i spotkanie z dzierżawcami (zarządcami) folwarków. Z tych spotkań zachowały się trzy zdjęcia wykonane przez Gustawa Tonndorfa. Same zdjęcia znajdują sie na dużych tekturkach i poniżej w jej prawym rogu wyciśnięta jest sygnatura "Gustav Tonndorf Oels in Schlesien". Zdjęcia są własnością Piotra Nowaka. Jedno z nich wykonano w Bystrem (Ludwigsdorf), drugie przed jakąś stajnią w nieznanej miejscowości. Trzecie, wykonane przed budynkiem, też było przez długi czas dla mnie zagadką. Fragment tego zdjęcia pokazałem niżej.
Fot. G. Tonndorf. Z kolekcji Piotra Nowaka
Na powyższym zdjęciu centralną postacią jest były następca tronu. Ubrał się w modny wówczas ubiór kierowców samochodowych (kurtka skórzana, getry), bo prawdopodobnie przyjechał samochodem z zamku oleśnickiego lub z pałacyku w Ligocie Małej. Ponadto nosi laskę, z którą się w tych latach nie rozstawał. Oprócz niego rozpoznałem trzech braci - hrabiów von Reinersdorff-Paczensky und Tenczin ze Stradomii Górnej (ich fotografie widnieją w tekście o Pałacu w Stradomii [3]). Dwaj stoją z jego lewej strony, a trzeci z prawej (obok dziewczynki). Chyba nie byli dzierżawcami jakiegoś folwarku i nieznany mi jest powód ich towarzyszenia następcy tronu (bo są i na zdjęciu przed stajnią). Kobieta i dzieci mogą być rodziną zarządcy mieszkającego w budynku, przed którym wszyscy stoją.
Szukałem tego budynku na widokówkach. Okazało się, że trzeba było najpierw sprawdzić spis folwarków następcy tronu, bo w nim natrafiłem na folwark Vielguth (Zbytową). Okazało się, że pokazane wyżej osoby stoją właśnie przed budynkiem zarządcy folwarku w Zbytowej. Musiało to być wiosną lub jesienią i bluszcz nie zakrywał widoku czterech okien (w innych podobnych budynkach zarządców były 3 okna).
Schloss (zamek) w Vielguth (Zbytowej). Z obu stron wejścia widoczne są 3 duże okna i po jednym wąskim.
Nad dużymi oknami widać jakieś
okienka (otwory), o nieznanym mi przeznaczeniu
Zarządcą (a nie dzierżawcą) folwarku (585 ha) i mieszkańcem tego budynku był wtedy (i do 1945 r.) Wilhelm Hasse. Musiał mieć wtedy około 40 lat. Prawdopodobnie to mężczyzna bez czapki, stojący przy drzwiach, obok swojej żony i córek. O nim jeszcze napiszę, gdyż jego los związał się z piwnicami UB w Oleśnicy [1].
I gdy już stało się jasne, że wizyta odbywa się w Zbytowej - łatwo było rozpoznać poniższe zdjęcie przed stajnią. Widnieje na nim też rodzina zarządcy W. Hasse - żona i dwie córki. Nie są one ciepło ubrane, czyli wyszły z domu na moment wykonania zdjęcia. Tak więc, zdjęcie także wykonano w folwarku w Zbytowej.
Tutaj już widać następcę tronu w kapeluszu, obok i z tyłu stoją hrabiowie ze Stradomii Górnej. Prawie wszyscy mężczyźni palą papierosy
lub cygara.
Fot. G. Tonndorf. Z kolekcji Piotra Nowaka
Ten niegdyś zadbany budynek zarządcy (oraz park) po 1945 r. utracił całą swoją świetność.
Dom zarządcy folwarku (sfotografowany w 2014 r.), chyba nie ma jednego bogatego właściciela.
Bo tylko taki potrafi przywrócić
budynek i park do dawnego stanu (podobnie jak w Krzeczynie)
Literatura:
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI