Marek Nienałtowski
Spacerownik Oleśnicki Krzysztofa Dziedzica
09.09.2023 r.

Oleśnicka Biblioteka Publiczna w Oleśnicy wydała niedawno pierwszy z prawdziwego zdarzenia Spacerownik oleśnicki autorstwa Krzysztofa Dziedzica. Spacerowicz - turysta najpierw przeczyta w Spacerowniku krótko o zabytkach i ciekawostkach, a zatem ma możliwość wybrania jednej z czternastu opisanych tras spacerowych w mieście. Całość zawarta jest w 75-stronicowym wydawnictwie odpowiedniego formatu, dobrze zszytego, łatwego do trzymania w ręku. Osoba autora - mieszkańca Oleśnicy od urodzenia, dziennikarza, fotografika, kolekcjonera, autora 4-ch tomów "Pozdrowień z ... " i innych publikacji książkowych, wskazuje, że mamy do czynienia z praktykiem, który przedeptał te trasy wielokrotnie. Spacerownik można kupić w cenie 20 zł w Czytelni Prasy i Książki w Oleśnickiej Bibliotece Publicznej. Może już jest dostępny w innych punktach związanych z turystyką.

lp. Spis treści strona 1. Zapraszamy do miasta z duszą 5-17 2. Wskazówki praktyczne 18-19 3. Na trasie historycznej - zabytki: 21 4. - Zamek Książąt Oleśnickich 21-28 5. - Kościół św. Jana Ewangelisty: 28-32 6. -- Biblioteka Łańcuchowa 33-34 7. -- Krypta Podiebradzka 34-35 8. -- Kaplica i Krypta Wirtemberska 35-36 9. -- Sarkofag księcia Sylwiusza Nimroda 37-38 10. - Kolumna Zlotych Godów 39 11. - Brama Wrocławska 40-41 12. - Mury Obronne 41-43 13. - Kościół Zbawiciela 43-44 14. - Połączone kościoły NMP i św. Jerzego 44-46 15. - Kościół Św. Trójcy 46-48 16. - Rynek 48-50 17. - Ratusz 50- 51 18. - Kolumna Zwycięstwa 52 19. - Dom Wdów 53 20. - Oleśnicki Dom Spotkań z Historią: 54 21. - - Skarb groszy praskich 55 22. - Lapidarium i Kamień Pamięci Pokoleń 55-56 23. - Pomnik Ery Kosmicznej 56 24. - Muzeum Foteli Katapultowych 57 25. Na trasie rekreacyjnej - parki: 58 26. - Park Zamkowy 58 27. - Park Książąt Oleśnickich 59 28. - Park Nad Stawami 60-61 29. - Kompleks sportowo-rekreacyjny przy ul. Wileńskiej 61 30. Propozycje Spacerów 62-65 31. Warto jeszcze zobaczyć w Oleśnicy 66-69 32. Oleśnickie ciekawostki 70-73 33. Bibliografia 74-75

Okładka Spacerownika

Wykonałem spis treści, aby czytelnik wiedział, co kupuje za 20 zł

Spacerownik zaczyna się od pierwszego rozdziału "Zapraszamy do miasta z duszą". Natomiast wyjaśnienie, co jest duszą Oleśnicy pada dopiero w zakończeniu rozdziału. K. Dziedzic powołuje się przy tym na byłą mieszkankę naszego miasta Jolantę Dylewską, która napisała:

Zgadzam się z tą definicją - duszą Oleśnicy jest jej szczególna historia. Dlatego nie jakaś przypadkowa Ola z różą ma reprezentować miasto historyczne, a może na przykład książę oleśnicki, mogący nawet trzymać różę w ręku. To nie przypadkowe i kłamliwe hasło "Oleśnica miasto wież i róż" ma promować miasto, a na przykład Oleśnica - miasto książęce.

Autor w omawianym wydawnictwie oparł się na bogatej literaturze, szczególnie na najnowszej monografii Oleśnicy z 2006 r. Niestety, w Oleśnicy są dwa tory historyczne - jeden oparty o tę monografię, drugi - oparty na wydawnictwach UM sprzed 2014 r., tablicach wiszących na zabytkowych budowlach i filmikach promowanych od 2-3 lat przez "promotorów" z UM Oleśnicy. Ogólnie mówiąc ten drugi tor oparty jest na osobach mających niską wiedzę o historii Oleśnicy.

Podam przykład z trzeciego i czwartego akapitu tego rozdziału. Autor Spacerownika, zgodnie z monografią podaje, że pierwsze wzmiankowanie Oleśnicy nastąpiło w 1230 r., a lokację Oleśnicy na prawo średzkie przeprowadzono w 1255 r. Datę tą nazywają również w Oleśnicy rokiem nadania praw miejskich. Wiedzę o tym mają wszyscy, którzy interesują się historią miasta. Natomiast na witrynie UM miasta Oleśnicy w dziale Historia, w filmiku "Oleśnica do roku roku 1945 r." podano, że pierwsze wzmiankowanie nastąpiło w 1189 r. i że miasto Oleśnica istnieje ponad 800 lat, co jest nieprawdą. Wszak w tym roku uroczyście obchodzono 768 r. rocznicę nadania praw miejskich. Różne inne błędy występują w dalszej części filmiku. O tym, że są to błędne informacje pisano już w Panoramie Oleśnickiej i na mojej stronie. Ale są dalej promowane i burmistrz Bronś uważa, że właśnie one są prawidłowe, bo ich nie usuwa ze strony UMO.

Kolejny krótki rozdział dotyczy wskazówek dla turysty. Pokazuję tylko jedną stronę.

Ważne informacje dla turystów, więcej na następnej stronie

Potem na stronach 21 - 62 pojawiają się informacje o zabytkach i miejscach wartych odwiedzenia. Jak wiadomo największymi zabytkami Oleśnicy są: Zamek oleśnicki, były kościół zamkowy, inne kościoły oraz mury obronne z jedną z zachowanych bram. Zamek można zwiedzać codziennie do godz. 18.00, kościół zamkowy do 15.00 -15.30. Wszystkie zabytki i miejsca warte odwiedzenia są krótko i prawdziwie opisane lub wspomniane w Spacerowniku.

W rozdziale drugim K. Dziedzic napisał w oparciu o monografię (s. 46) "Początki kościoła św. Jana Ewangelisty, jeszcze jako drewnianej kaplicy, sięgają prawdopodobnie XII w. Natomiast w filmiku zamówionym przez UM Oleśnicy w firmie Paucis Verbis, kosztującym ok. 8 tys. zł (wg UMO) podano, że jej powstanie było związane z benedyktynami irlandzkimi, którzy w XI w. osiedlili się nad Widawą., co jest nieprawdą [1].

Pisząc o Kolumnie Złotych Godów autor podał zgodnie z informacją propagowaną przez UM Oleśnicy, że "Na cokole znajdowały się cztery medaliony z brązu, które zaginęły. Dwa z nich zostały zrekonstruowane". W rzeczywistości tylko jeden z nich został zrekonstruowany. Pisała o tym też Panorama Oleśnicka. Uważam, że herb Solms-Laubach nie został zrekonstruowany [2]. Chyba K. Dziedzic musiał poprzeć tę błędną informację, bo miała pozytywną opinię Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Wydaje się, że pani z WKZ nie widziała nigdy herbu Solms-Laubach. Ten herb na Kolumnie Złotych Godów trzeba poprawić lub zmienić cały medalion.

Cieszę się, że K. Dziedzic szerzej opisał kościół NMP i św. Jerzego oraz wspomniał o Jerzym Bocku. Uważam, że J. Bock zasługuje na oddzielną tablicę, podobną do istniejącej wcześniej chyba do lat dwudziestych XX w. Pan Krzysztof jako redaktor naczelny Panoramy Oleśnickiej ma szersze możliwości wpływu na powstanie tablicy. Może również wpłynąć na zlikwidowanie tablicy przy wejściu do kościoła, gdyż znajdują się na niej istotne błędy historyczne, a skład komputerowy w końcowym akapicie odbiega od normy, wręcz ośmiesza oleśniczan [3].

Również wystarczająco, jak na Spacerownik, został opisany Ratusz. Jednak ze względu na wprowadzenie pojęcia Duszy Oleśnicy należy wspomnieć, że tam jej nie można zobaczyć. Bowiem na maszcie Ratusza wisi flaga Bielska-Białej, a piękna flaga miasta z herbem nie może być przyjęta, gdyż powstała za czasów burmistrza Michała Kołacińskiego. To też dotyczy głupawego i wyblakłego herbu Oleśnicy, wiszącego przed wejściem do Ratusza. Nowy, piękny (chyba najpiękniejszy wśród miast Dolnego Śląska) herb nie będzie przyjęty. Jest nadzieja, że nastąpi to po zmianie burmistrza. Również tablica informacyjna wisząca przed wejściem do Ratusza, z jego opisem, ma wiele błędów (piszą w niej m.in., że bramy miejskie wybudowano w XVIII w., chociaż nastąpiło to w XIII-XV w.). W Ratuszu, co wspomina K. Dziedzic, znajdują się zabytkowe płyty piaskowcowe z początków XVII w. autorstwa Gerharda Hendrika. Niestety, można je tylko oglądąć w poniedziałek-piątek do godz. 16.00. Pomimo, że istnieje hasło "Oleśnica miasto wież i róż" - wieży ratuszowej zwiedzać nie można, natomiast popularne róże można zobaczyć przy ulicach tylko latem.

Opis Domu Wdów jest skrótowy i nie ma żadnych błędów. Natomiast w opisie Domu Wdów wykonanym dla Urzędu Miasta Oleśnicy przez firmę Paucis Verbis (koszt ok. 8 tys. zł.) jest ich ponad miarę [4].

Przedostatni większy rozdział Spacerownika dotyczy parków. Dwa zdjęcia pozwalają zobaczyć gdzie jest Park Zamkowy, a gdzie Park Książąt Oleśnickich, bo nie wszyscy o tym wiedzą. Krzysztof Dziedzic wspomina, że Park Książąt Oleśnickich założył Karol II Podiebrad. Dlatego, gdy w 2012 r. nadawno nazwy parkom oleśnickim, uznałem za słuszne, aby nazwa tego parku była związana z najwybitniejszym z książąt oleśnickich - proponowałem nazwę Park Karola (II Podiebrada). Niestety, burmistrz Bronś przeforsował obecnie istniejącą nazwę, chociaż miała ją też Szkoła Podstawowa nr 1. [5]. Również proponowałem, aby park Nad Stawami miał nazwę nadaną po wojnie tj. Park Miejski. Burmistrz Bronś zapewne wprowadził w błąd radnych, że w 1989 r. wprowadzono uchwałę o nieważności wszystkich nazw w Polsce (!!!) i dlatego nie pozostawiono już wcześniej przyjętej nazwy - Park Miejski.

Jeden z końcowych rozdziałów dotyczy propozycji skorzystania z tras spacerowych przy zwiedzaniu miasta - pokazałem niżej tylko 4 trasy.

Łącznie w Spacerowniku jest 14 tras

Turysta, który nie ma czasu na dokładne zwiedzanie - może na końcu Spacerownika zobaczyć zdjęcia najbardziej ciekawych i zabytkowych budynków.

Łącznie zobaczymy 20 fotografii

Przedostatni rozdział nosi nazwę Oleśnickie Ciekawostki i zajmuje 3 strony. Warto go przeczytać. Myślę, że wielu oleśniczan znajdzie tam nowe ciekawe informacje. Bibliografia zajmująca dwie strony - to ostatni rozdział Spacerownika. Będzie ona szczególnie przydatna studentom do pisania prac na temat Oleśnicy. W niej znalazło się m.in. wiele tytułów artykułów i książek prof. Mirosława Przyłęckiego, który także pisał do Panoramy Oleśnickiej i przyczynił się do odbudowy zabytków oleśnickich. Z niewiadomych powodów ma być zapomniany w Oleśnicy. Cieszy mnie również umieszczenie w bibliografii artykułów Jerzego Andrzeja Pyzika, który także zamieszczał je w Panoramie Oleśnickiej. Mają one wysoki poziom naukowy, sam często z nich korzystałem.

Reasumując - Spacerownik warty jest zakupu.

1. https://olesnica.org/Paucis_kosciol.htm

2. To nie jest herb Solms-Laubach

3. W 2008 r. zerwano błędne tablice z kościoła NMP, a w 2010 r. ponownie je zawieszono

4. Dom Wdów - błędy

5. https://olesnica.org/park_nowe.nazwy.htm

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI