Kolejne odkrycia i zagadki zamku książąt oleśnickich
09.08.2009 r.

W historii zamku oleśnickiego pisano o głębokich fundamentach skrzydła wschodniego i o dwóch kondygnacjach sklepionych piwnic w tym skrzydle [1].

Widok skrzydła wschodniego od strony zewnętrznej i wewnętrznej

Jedna piwnica, najniższa, mająca pełnić rolę magazynów i wyższa, spełniająca rolę stajni. Ta najniższa jest, jak pisano, niedostępna i jakoby została wypełniona piachem z popiołem [2]. W miarę upływu czasu wzrasta dostępność opisów i planów zamku, zamieszczanych w interneciej. Dzięki temu na portalu aukcyjnym natrafiłem na małych rozmiarów plan zamku z 1875 r. Wyjątek z tego planu, obejmujący przekrój przez stajnię i parter skrzydła wschodniego, przerysowany schematycznie przez autora strony, pokazano niżej.

Schematyczny przekrój piwnic w skrzydle wschodnim, z którego nie wynika,
że istnieją w nim dwie kondygnacje piwnic

Wejście do byłej stajni	Okienko (obecnie wywietrznik) od strony wschodniej stajni

Z powyższego planu wynika, że nie było niższej kondygnacji piwnic w części skrzydła wschodniego obejmującej stajnię. Tę część pokazano na poniższym fragmencie planu Bimlera

Być może, że dwie kondygnacje piwnic były tylko na niewielkim odcinku skrzydła? W związku z tym pojawia się nowa zagadka. Na starych zdjęciach zamku i planie Bimlera pokazywano w stajni okienko także od strony północnej (ściana przy wieży, pokazana niżej na zdjęciu). Obecnie ono nie istnieje.

Czarnym prostokątem zaznaczyłem okienko istniejące przed 1905 r. i oświetlające dawne pomieszczenie stajni. Pokazane także na powyższym planie

Zazwyczaj nie likwiduje się okienek oświetlających pomieszczenia piwniczne - musiała być tego jakaś przyczyna. Jednocześnie dowiedziałem się od pracowników zamku, że podczas przystosowania byłej stajni na cele OHP - przypadkowo wybito otwór w ścianie północnej (pokazanej niżej na lewym zdjęciu) i okazało się, że dalej była pusta przestrzeń (pomieszczenie?).

Zagadkowa ściana. Co jest za nią?	Okienko (wywietrznik) w skrzydle wschodnim jako punkt odniesienia do pomiarów. Widoczna różnica pomiędzy wymiarem zewnętrznym, a wewnętrznym

Na prawym powyższym zdjęciu pokazałem wynik pomiarów, które mogłyby określić wielkość (głębokość) tej pustej przestrzeni. Uwzględniając grubość muru zamku i grubość ścianki - pusta przestrzeń może wynosić 0,8- 1,0 m. Po co ją wykonano? Jednocześnie wiadomo, że okienko zlikidowano, gdyż nie było potrzeby oświetlania nieistniejącego pomieszczenia. Może chodziło o to, aby nie kusić ludzi do sprawdzenia, dlaczego nie widać okienka od strony wewnętrznej, chociaż istnieje od strony zewnętrznej.

Od około 1662 r. w byłym pomieszczeniu stajni urządzono magazyny, a ok. 1850-1880 r. w części magazynu urządzono zimową piwiarnię.

Fragment widokówki z 1897 r. (ze zbiorów ks. T. Farysia). Zimowa piwiarnia w części dawnej stajni.
Z prawej widoczny mur, ale po przeciwnej stronie - także wybudowany dla potrzeb piwiarni

Może przy wykonywaniu wystroju piwiarni wybudowano nowy mur, aby zasłonić mur zamkowy, który w tym miejscu mógł nosić ślady wielokrotnych przeróbek. A może ta nieznana pusta przestrzeń kryje jakąś tajemnicę? Warto to sprawdzić - są przynajmniej dwa takie miejsca w zamku, które zostały zamurowane.

Dodano 11.10.2014 r.
Okazuje się, że przy północnej ścianie stajni (czyli tej przy wieży zamkowej) znajdowało się wejście do podziemi, czyli do tych wspominanych pomieszczeń drugiego poziomu piwnic, które na planie nie są pokazywane. Mam informacje od ówczesnego 10-latka, który wchodził do piwnic i twierdził, że pomieszczenie to nie było duże. Wiele opowiadań tej osoby jest prawdziwa. Natomiast z późniejszych informacji [2], wynika, że to pomieszczenie było zasypane warstwą popiołu (czy mieszkańcy zamku wyrzucali tam popiół z pieców?). Także był tam jakiś ślad połączenia obecnego pomieszczenia z wieżą [2]. Może aby nie prowokować poszukiwaczy skarbów - wykonano na całej szerokości byłej stajni ściankę działową, odaloną od muru na niewielką odległość? Może zasklepiono wszelkie wejścia (i ślady po nich) do podziemi i wieży? Może miało to miejsce w latach 1965-1971, gdy przygotowywano zamek na przyjęcie CSI ZHP. Pracami tymi kierował prof. Mirosław Przyłęcki i może w jego sprawozadaniach jest to opisane. Natomiast M. Przyłęcki nie wspomina o tej ściance w swojej publikacji o zamku, ale wspomina o dwóch kondygnacjach piwnic.

Dodano 30.08.2015 r. Relacja Piotra T.
Przeczytałem informacje na powyższy temat i chciałbym potwierdzić relacje 10. latka. Także schodziłem do tego miejsca. Może Pana zainteresuje, że z tego pomieszczenia przez wybity otwór było widać pomieszczenia stajni. Podłoga znajdowała się mniej więcej na poziomie wiszącego okrągłego witraża. Podłoże w nim było nierówne i sprawiało wrażenie miękkiego, co pasowałoby do teorii popielnika. Było bardzo niskie, ok 1,5 m trudno nam było się wyprostować, właściwie to znajdowaliśmy się pod sufitem tego pomieszczenia. Wejście, raczej rodzaj komina do pomieszczenia znajduje się do dziś na trawniku obok wieży zamkowej, lecz jest zabetonowane.

Za tą ścianą istnieje pomieszczenie wypełnione czymś miękkim (popiołem?) do wysokości zaznaczonej linią (w przybliżeniu). Wysokość pomieszczenia ok. 1,5 m	Wejście do tego pomieszczenia znajdowało się w miejscu pokazanym na pierwszym planie, obetonowane i zasłonięte kratą. Fot. Piotr T.

Wniosek
Z powyższych ustaleń wiadomo, że za pokazaną ścianą znajduje się pomieszczenie prawie pod sufit (?) zapełnione czymś miękkim (popiół?) i z niego było wyjście w okolice wieży. Czy na tej podstawie można było sądzić, że pod tą warstwą znajdowało się wejście do niższego pomieszczenia niż dawne stajnie? Pozostanie to dalej tajemnicą zamku oleśnickiego.

Zobacz zbieżne - gdzie była brama stajni zamku oleśnickiego?

Literatura

1. Przyłęcki M. Zamek w Oleśnicy. Towarzystwo Przyjaciół Miasta Oleśnicy. Wrocław 1989
2. Skibińska J. Studium historyczno - architektoniczne zamku w Oleśnicy. PKZ Wrocław 1958

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI