Marek Nienałtowski
Dammas Friedrich - kamieniarz i rzeźbiarz z Oleśnicy
09.09.2022 r.
Dammas był chyba pierwszym kamieniarzem, który promował się w prasie oleśnickiej począwszy od jej powstania. Urodził się ok. 1810-1820 r. w rodzinie katolickiej. Ożenił się z Louise Neumann ok. 1840 r. Wtedy tytułuje się majstrem brukarskim i mieszka gdzieś przy ul. Luizy (obecnie Lwowska). Z małżeństwa urodził się syn (1847) i córka (1848). Około 1850 r. już miał firmę kamieniarską znajdującą się w okolicy Bramy Mariackiej i zajazdu Elysium [1].
Wtedy ogłasza się jako właściciel składu kamieniarskiego posiadającego płyty granitowe, marmurowe i piaskowcowe. Także posiadał kamienie przydatne do gospodarstwa rolnego i młynarstwa. Co ciekawe ogłasza się także w j. polskim. Był katolikiem i zapewne spotykał się w kościele Św. Trójcy z Polakami. Stąd wiedział, że na terenie powiatu oleśnickiego mieszka wielu Polaków, mogących być nabywcami nagrobków. Dlatego w reklamie oprócz tekstu niemieckiego - użył tekstu polskiego. Gazetę Intelligenzblat... wydawał drukarz oleśnicki A. Ludwig. On także wydawał wiele druków polskich i dlatego posiadał polskie czcionki. Nawet jako miejsce wydania nie podawał Oels, a Oleśnicę. Dlatego nazwa Oleśnica była długo pamiętana wśród niemieckich mieszkańców.
Ogłoszenie F. Dammasa z 27 stycznia 1859 r. w j. polskim, co ówcześnie było rzadkością.
Ponadto było to ogłoszenie na całą szerokość strony, co świadczyło o jego zamożności.
Źródło: Intelligenzblatt für die Städte Oels, Bernstadt, Juliusburg, Hundsfeld und Festenberg
Erscheinungsverlauf 27.01.1859
Ogłoszenie z Lokomotive an der Oder z 18. 2. 1862 r.
Już nie ogłasza się jako właściciel składu kamieni, a wykonawca nagrobków.
Podaje, że jest majstrem kamieniarskim i adres zamieszkania Marienthor 38
Marienthor, chociaż jest to nazwa wieży bramnej, oznaczała kiedyś ulicę prowadzącą od Bramy Mariackiej (to ta obok kościoła NMP i św. Jerzego) w kierunku przedmieścia. Nr 38 to zapewne jeszcze stara numeracja budynków związana z numerem działki w ramach miasta, a nie z ulicą. Na planie miasta z 1882 r. już ta numeracja ulicy nie występuje. Można sądzić, że zmieniła się numeracja jego starego składu kamieniarskiego, leżącego między Bramą Mariacką, a budynkiem Elysium. Czyli miał siedzibę przy placu Maryjnym i może w okolicach obecnego placu Staszica.
Ponownie ogłasza się w 1865 i 1866 r.
 |
 |
Ogłoszenie w Lokomotiwe an der Oder z 1865 r. Już się ogłasza jako mistrz kamieniarski i rzeźbiarz. |
Ogłaszał się też w gazecie powiatowej - Oelser Kreisblatt z 26 stycznia 1866 r. |
Po 1866 r. już brakuje śladów działalności Friedricha Dammasa. Kilkanaście lat później, niedaleko jego firmy powstaje firma kamieniarska Oskara Seidela. Niekiedy firmy konkurują ze sobą, niekiedy łączą się, często poprzez małżeństwa. Może z czasem poznamy dalsze losy Dammasa i początki firmy Seidela.
Literatura
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI