Marek Nienałtowski
Cmentarz garnizonowy w Oleśnicy i nowa zagadka
W miarę zdobywania nowej wiedzy - trwa uaktualnianie tej odsłony.

Z bardzo wyrywkowych informacji wynika, że podczas I i II wojny światowej istniał na cmentarzu komunalnym w Oleśnicy sektor wojskowy, w którym chowano żołnierzy niemieckich. Po wojnie, wobec licznych grobów żołnierzy, zaczęto tworzyć na terenie powiatu oleśnickiego cmentarze wojenne. Ślad po tym znajduje się w meldunku z Sokołowic z 1946 r. w którym wójt gminy pisze, że "plac pod cmentarz wojenny został wyznaczony obok cmentarza cywilnego". W 1947 r. Burmistrz Oleśnicy Piasecki wspomina o czynnym już cmentarzu garnizonowym w Oleśnicy (dokument archiwalny dostarczył mi w 2009 r. Marek Włodarczyk).

Odpis z oryginału wykonał Marek Włodarczyk.

O tym dokumencie przypomniałem sobie przy okazji dyskusji o wyrzucaniu pomnika orła białego z cmentarza miejskiego nr 2 oraz artykułu w Panoramie Oleśnickiej nr 16 z 20. 04.20011 r. (poniższy tekst z Forum internetowego PO).

"Kto pod pomnik Orła?
Jak już informowaliśmy, pomnik Orła z cmentarza komunalnego nr 2 przy ulicy Wojska Polskiego pozostanie na swoim miejscu. Zdecydowały tak władze miasta, mimo iż wcześniej planowały przenieść rzeźbę autorstwa Waldemara Zamorskiego. Jak poinformował nas wiceburmistrz Piotr Pawłowski, postument i rzeźba zostaną odnowione, a żywopłot zasłaniający je - wycięty. Pod tym obeliskiem zostaną złożone prochy żołnierzy II Armii Wojska Polskiego, którzy obecnie spoczywają w zbiorowym grobie na tym samym cmentarzu..."

Mała dygresja: wszystkie ustalenie władz miasta są zgodne z moimi wcześniejszymi postulatami zgłoszonymi pod ww. linkiem.

Pozostaje problem przeniesienia szczątków żołnierzy z dotychczasowego grobu pod pomnik. Jeśli przyjąć, że jest to grób wojenny, wówczas reguluje to ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych (wojewodzie przysługuje prawo zarządzania ekshumacji zwłok z grobu wojennego i przeniesienia ich do innego grobu).

Z powyższej informacji burmistrza Piaseckiego z 1947 r. wynika, że:

• W Oleśnicy w 1947 r. istniał cmentarz garnizonowy. Dawni mieszkańców Oleśnicy opowiadają, że leżał w miejscu obecnego cmentarza komunalnego nr 2, blisko obecnej drogi. Pochowani na nim byli, oprócz radzieckich i polskich, także żołnierze francuscy i włoscy. Nie wiadomo kiedy powstał i kiedy został zlikwidowany, a dokładniej kiedy stał się cmentarzem komunalnym nr 2. A przecież akta UM Oleśnicy z 1945 -1947 r. gdzieś muszą być. Magistranci z Instytutu Historii UWr mogliby tym i innymi problemami się zająć, gdyby władze Oleśnicy nawiązały kontakt z tym instytutem. Prawda jest taka, że więcej wiemy o Oleśnicy z XIX w. niż tej po 1945 r.
  
  
• Już wówczas na cmentarzu garnizonowym znajdował się wspólny grób ofiar katastrofy kolejowej z roku 1945 r. W związku z tymi, że te ofiary leżały na cmentarzu garnizonowym, to należy sądzić, że byli to żołnierze polscy. Co się z nim stało? Może ich mogiłę ktoś zajął ? (Byłoby to niezgodne z ustawą z 1933 r.). Może zostali ekshumowani do Wrocławia? A może oni jednak leżą pod pomnikiem, chociaż starzy mieszkańcy twierdzą, że tak nie było
  
  
• Burmistrz Piasecki na końcu stwierdza "... grobów żołnierzy polskich na terenie miasta Oleśnicy nie znaleziono". Zapewne chodzi o inne groby, poza cmentarzem
  
  

• Żołnierze długo leżą w tej mogile - poleżą i rok dłużej. W tym czasie można zlecić komuś przeszukanie akt UM (znajdujących się zapewne w jakimś archiwum) i sprawdzić co jest prawdą.
• Przy okazji planowanego odnawiania postumentu rzeźby (pomnika) - można sprawdzić, na wszellki przypadek, czy pod nim jest ktoś pochowany.
• Akta archiwalne jednostki z której zginęli żołnierze mogą znajdować się w aktach II Armii WP, dotyczących oddziału obrony przeciwlotniczej III-5-352 do 366. Tam może być opisane zdarzenie i mogą być nazwiska żołnierzy. Także tam mogą być informacje związane z Oleśnicą, którą ta jednostka ochraniała.

  ---

• Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
  Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
  Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
  Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
  Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
  Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
  Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
  Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
  CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
  NOWOŚCI