Marek Nienałtowski
Żeliwna płyta herbowa z 1715 r. znaleziona w Brzezince

Poniższą płytę o wymiarach 70 x 70 cm odkupił w 2007 r. Zbigniew Podurgiel od osoby zbierającej złom w Brzezince i przysłał mi skan do rozpoznania. Pochodzi ona z 1715 r. Na pierwszy rzut oka herb jest związany z książętami saksońskimi. Księstw saksońskich było kilka, jednak żaden z książąt nie miał w herbie skrzyżowanych mieczów (rapierów, szpad itp., pokazanych w centrum tarczy). Podobny do niego był herb księżnej Marii Sybilli pochodzącej z księstwa saksońsko-merseburskiego - drugiej żony księcia Chrystiana Ulryka na Bierutowie. Ale herby te pojawiły się w Bierutowie i okolicach począwszy od 1684 r. Żyła krótko, zmarła w 1693 r. i po tym czasie już nie wykonywano jej herbów - tym bardziej odlewanych.

Płyta żeliwna z herbem saksońskim z 1715 r.

Dostaję prawie codziennie z pinterest.com informacje o herbach, ale nigdy nie pojawił się ten herb pokazany wyżej. Dopiero 11.11.2019 r. znalazłem na wymienionej witrynie herb pokazany niżej.

Herb elektora saskiego

Jak ta płyta herbowa znalazła się w Brzezince i kto był wówczas saksońskim elektorem? W 1715 r. w Brzezince nie było znaczącego pałacu i rodu związanego z książętami saksońskimi. Dopiero pomiędzy 1718 - 1721 r. wieś kupili bracia Carl Christian (właściciel Krzeczyna) i młodszy Joachim Wenzel (właściciel Sątoka) von Kospoth. Ród ten od połowy XVII w. był obecny w księstwie oleśnickim (ich ojciec Justus von Kospoth ma swój nagrobek w Posadowicach). Obaj bracia uzyskali w 1711 r. tytuły hrabiów od króla Polskiego i elektora saskiego Augusta II. M. in. za udział Joachima Wenzela w porwaniu w 1704 r. królewicza Jakuba Sobieskiego (może mieli wpływ na zmianę historii Polski). Byli również dworzanami Augusta II, a Joachim Wenzel (Wacław) generałem kawalerii. Natomiast pałac w Brzezince zaczęli budować w 1725 r i go nie skończyli.

W 1715 r. elektorem saskim był król Polski August II - czyli na płycie jest jego herb rodowy. Kospothowie jemu służyli i mogli dostać od króla tę płytę w nagrodę, do użycia w budowanym pałacu. Być może, jest to płyta kominkowa - do wbudowania w mały kominek pałacowy. Żeliwne płyty heraldyczne były w XVII i XVIII w. często używane w kominkach. Jednak w sprawie przeznaczenia tej płyty mogliby wypowiedzieć się historycy sztuki.

Literatura

Brzezinka

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI