Talerz ze sceną zaręczyn wykonany z cyny.
Fot. A Stankiewicz. © Zamek Królewski na Wawelu
Marek Nienałtowski
Talerz oleśnickiego konwisarza w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu
08.10.2019 r.
O nieznanym zabytku związanym z Oleśnicą powiadomił mnie Kamil Pawłowski (historyk, doktorant w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, autor książek, artykułów i publikacji traktujących o dziejach Ząbkowic Śląskich i ziemi ząbkowickiej), który od dawna wspierał mnie różnymi informacjami. Tym razem podał adres do internetowego katalogu zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu, w którym pokazano talerz roboty oleśnickiego konwisarza.
Talerz ze sceną zaręczyn wykonany z cyny.
Fot. A Stankiewicz. © Zamek Królewski na Wawelu
W katalogu, którego autorką jest Anna Petrus, podano nazwisko konwisarza: Johann Daniel Müssiggang, wykonany w Oleśnicy w 1798 r. z cyny techniką odlewu cyzelowanego. Postacie i zdobnictwo wykonane metodą rytowania. Wymiary: wysokość 3,5 cm, średnica 32,5 cm, nr inwentarzowy 7081. Talerz tarfił na Wawel w 1951 r. ze składnicy muzealnej Ministerswa Kultury i Sztuki w Narożnie (Bożków k. Kłodzka). Nie wiadomo gdzie był przechowywany przed 1945 r.
Być może nazwisko konwisarza Johanna Daniela Müssigganga odkryto ze znaków (punc), które zapewne są wybite na niewidocznej stronie talerza. Jego znak mistrzowski i miejski znajduje się w książce Erwina Hintze w tomie 4 dotyczącym konwisarstwa - pokazany niżej
Znak miejski (z lewej) i mistrzowski (z prawej). Nad nimi znak zachowania wrocławskiej próby cyny [Hintze].
Znaki te są znacznie powiększone, aby widać było szczegóły
Johann Daniel był synem Johanna Gottlieba - konwisarza z Bautzen, który ożenił się w 1764 r. z wdową po oleśnickim konwisarzu Danielu Schubercie, a zmarł w 1798 r. Po nim praktykę przejął syn, który w roku śmierci ojca ożenił się, mając 34 lata, z Johanną Dorotheą - córką oleśnickiego leśniczego Christiana Hentschela.
Nie wiadomo czy obok powyższego znaku znajdowała się dodatkowo data roczna 1798, czy może przyjęto za datę wykonania półmiska datę ślubu? Nie wiadomo dlaczego na półmisku widać inicjały S. G. i datę 1708. To chyba inicjały imion zaręczającej się pary w roku 1708?
Chyba nie uda się rozwikłać tej zagadki, pozostaniemy przy wiedzy, że znaleziono talerz roboty Johanna Daniela Müssigganga - oleśnickiego konwisarza.
Dodano 10.10.2019
Wojtek Mencel dotarł do zdjęcia [1] znaku na talerzu - tylko na jego podstawie mógł sformułować inne wnioski, niż wcześniej głoszono.
Zespolony znak wybity na talerzu
Okazało się, że znak zawiera litery IDS, czyli dotyczy Johanna (?) Daniela Schuberta, syna konwisarza Christiana Gottlieba Schuberta z Bierutowa, a nie litery IDM. Hintze dysponował znakiem bez niedobitej trzeciej litery i błędnie założył, że tam powinna być "M" a nie "S". Przez to przypisał też znak innemu konwisarzowi. Żoną Daniela była Anna Maria z domu Kleinert. W. Mencel dodał, że od 1748 r. do ok. 1770 r. używano w Oleśnicy stopu cyny z ołowiem określonym przez władze Pruskie w Breslau, co oznaczano dodatkowo BRESLAUER PROBE (mniej niż 55% Sn). Czyli talerz mógł być wykonany ok. 1760 r. Pasuje tutaj rok 1758 (50 rocznica ślubu). Ponieważ nie jest to talerz zaręczynowy tylko ślubny (para gołębi jest symbolem ślubu). Dalej nie wiemy dla kogo Daniel Schubert wykonał talerz. Zapewne dla kogoś o podobnych imionach - Gabrieli i Sebastiana...? Mógł go mąż podarować żonie (i vice-versa) jak również dzieci - rodzicom.
Literatura
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI