Marek Nienałtowski
Poszukiwanie starej cegielni miejskiej w Oleśnicy
26.03.2021 r.
W XVIII wiecznych opisach miasta, wspominając o źródłach jego dochodu - wymieniano też cegielnię miejską. Nie wiedziałem gdzie była rozmieszczona. Cegielnie wówczas były budowlami wysokimi (2-3 piętra) i dlatego ich dachy mogły stanowić dobry punkt widokowy dla artystów chcących rysować panoramy miasta. Najwięcej panoram wykonywano od strony południowo- zachodniej zamku i dlatego szukałem jej na tym kierunku. Niestety, nie było jej widać na żadnym planie lub mapie. Dopiero niedawno gdy wróciłem do grafik oleśnickich przypomniałem sobie, że jedna miała w podpisie - "wykonana z cegielni miejskiej", a z panoramy widać było, że została wykonana od strony wschodniej zamku. Na jednym z najstarszych planów miasta z 1810 r. znalazłem ją w końcu obecnej ul. 11 listopada.
Na planie miasta z 1810 r. widać (strzałka) cegielnię przy obecnej ul. 11 Listopada [1].
Pod słabo widoczną nazwą dodałem czytelny tekst
Z planu z ok. 1860 r. widać, że cegielnia została rozbudowana i zajmowała znaczną powierzchnię pomiędzy obecnymi ulicami
gen. J. Hallera i S. Moniuszki. Zazwyczaj obok cegielni znajduje się oznaczenie zbiornika wodnego
w miejscu gdzie wydobywano glinę. Tutaj nie pokazano. Po drugiej stronie ulicy widnieje zarys działki,
może też związanej z cegielnią. Z kolekcji IS PAN nr 15705 [2]
Fragment panoramy Oleśnicy z ok. 1850-1860 od strony wschodniej wykonanej z tej cegielni,
na co wskazuje poniższy rysynek. Przed kościołem św. Jana widać wieżę Oławską.
Litografia E.H.Herrmann. Wydawca Aleksander Schuricht, wydrukowano w Berlinie,
wydano w Oleśnicy przez spółkę księgarską Birkenstock und Grüneberger.
Ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu - Galeria sztuki XVI-XIX w. /Grafika.
Z wystawy PiMBP "Zamek Oleśnicki"
Z narysowanych linii na planie widać, że odległości pomiędzy wieżami pokrywają się
w przybliżeniu z pokazanymi na panoramie miasta. Czyli rzeczywiście wykonano ją z dachu (okien) tej cegielni.
Z kolekcji IS PAN
- ja wyżej.
Fragment mapy Messtischblatt nr. 4770 z 1893 r. Ta cegielnia już nie istnieje, natomiast
ze złóż gliny korzystają dwie inne, zapewne małe prywatne cegielnie
(oznaczone Zgl - pokazane strzałkami)
Literatura:
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI