Marek Nienałtowski
Sarkofag księcia oleśnickiego Sylwiusza Nimroda będzie odnowiony
09.04.2022 r.

Książę wirtembersko-oleśnicki Sylwiusz Nimrod zmarł w sobotę 26.04. 1664 roku w Brzezince. 28 kwietnia z towarzyszeniem żony i całego dworu trumnę księcia przewieziono do zamku oleśnickiego. Tam w jednej z komnat mieszkańcy mogli żegnać swojego księcia. 8 maja 1664 z całym ceremoniałem złożono trumnę księcia do zastępczej krypty pod zakrystią kościoła zamkowego, która jeszcze istniała po wojnie (na zewnątrz kościoła pozostał otwór wentylacyjny do tej krypty). Zaczęto rozsyłać zaproszenia na pogrzeb, a księżna-wdowa Maria Elżbieta z Podiebradów zleciła wykonanie sarkofagu. Kiedy sarkofag był gotów, przełożono trumnę do sarkofagu, który przeniesiono do zamku. Stamtąd kolejny raz z książęcym ceremoniałem 26 listopada 1664 r. złożono sarkowag do krypty Podiebradów. W 1698 r. księstwo oleśnickie objął jego syn Chrystian Ulryk. On zlecił w 1698 r. wybudowanie kaplicy Wirtembergów oleśnickich z kryptą przylegającą do prezbiterium kościoła zamkowego. Po jej otwarciu 13 sierpnia 1700 r. przewiózł do niej z Bierutowa członków swojej zmarłej rodziny i przeniósł z krypty Podiebradów sarkofagi tylko swojego ojca księcia Sylwiusza Nimroda i matki księżnej Elżbiety Marii. Sarkofag Sylwiusza Nimroda przetrwał w tej krypcie do 7 kwietnia 2022 r.

Książę Sylwiusz Nimrod w lekkiej zbroi (imitacji?) na wzór francuski na obrazie nieznanego malarza. Z lewej herb Podiebradów (jego żony) z prawej Wirtembergów. Źródło: Wikipedia

Z prawej sarkofag Sylwiusza Nimroda, z lewej jego żony Elżbiety Marii w krypcie Wirtembergów. Fot. Krzysztof Wiesner

Sarkofag Księcia Sylwiusza Nimroda od strony stóp. Widoczny herb książąt Holsteinu, czyli jego matki Anny Zofii. Widoczne trzymacze w postaci aniołów. Sarkofag stoi na sześciu leżących pozłacanych lwach, zwieńczonych książęcymi mitrami, trzymających w pyskach pierścienie do transportowania. Na sarkofagu widnieją 4 herby. Zasady ich rozmieszczenia pokazano z prawej. Po nich można odczytać, kto leży w sarkofagu, jeśli inskrypcje przestaną być czytelne. Fot. K. Wiesner

W Panoramie Oleśnickiej nr 12 z 22-28 marca 2022 r. przeczytać można, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeznaczyło grant w wysokości 235 tys. zł na konserwację techniczną i estetyczną sarkofagu cynowego, polichromowanego i złoconego mieszczącego zwłoki księcia Sylwiusza Nimroda. Już 7 kwietnia przystąpiono do wyciągania sarkofagu z krypty Wirtembergów. Wymagało to wielkiego doświadczenia i uwagi, bowiem sarkofag waży 588 kg i ma wiele wystających elementów. Razem z figurami zewnętrznymi u podstawy ma długość 252 cm, szerokość z figurami u podstawy 103 cm i wysokość 92 cm [1]. Sarkofag został szeroko opisany przez prof. Wojciecha Mrozowicza [1], dzięki zleceniu przez ks. infułata Władysława Ozimka - zapobiegliwego kustosza bazyliki mniejszej, która jest znaczącym muzeum Podiebradów i Wirtembergów. Dla potrzeb książki prof. W. Mrozowicz uzyskał możliwość przesuwania sarkofagów, dzięki czemu zostały one sfotografowane z 4-ch stron. Dalej opis sarkofagu jest oparty na wymienionej książce [1] i cennych zdjęciach wykonanych przez dyr. CKiW OHP Przemysława Adama Wróbla, który mi je przysłał do umieszczenie na tej stronie.

Wieko zostało zdjęte z sarkofagu i podniesione na poziom posadzki bazyliki

Specjaliści sprawdzają, co pozostało po księciu w trumnie rozmieszczonej w dolnej części sarkofagu.
Z powiększenia wynika, że mogły zachować się także elementy ubioru

Kości i widoczne włosy zabrano do analiz	But księcia. Widocznie książę był niski i nosił gruby obcas lub taka była wtedy moda, co widać wyżej na obrazie

W trumnie znaleziono wspaniale oprawiony modlitewnik. Na środku okładki widać herb Podiebradów.
Oznaczało to, że włożyła go do trumny jego żona, ostatnia z rodu Podiebradów. Może specjaliści zdołają go uratować.
Byłby to wspaniały oleśnicki zabytek z biblioteki książęcej Podiebradów.

Podnoszenie przy pomocy łańcuchów podstawy sarkofagu.
Należało przy tym zachować szczególną ostrożność,
bo już jedna główka anioła odpadła

Dolna część wyciągnięta na poziom posadzki. Widać ją od strony stóp.

Widok od strony wezgłowia, który nie był dotychczas widoczny zwiedzającym. Dolna część sarkofagu już jest na wózku transportowym.
Widać herb Wirtembergów (nie księcia Sylwiusza, a jego ojca). Lewy anioł jest bez głowy. Przy prawym aniele widać
podstawę - lwa ukoronowanego mitrą książęcą, trzymającego w pysku pierścień

Herb Wirtembergów. Wszystkie herby na sarkofagu są otoczone panopliami, co ma wskazywać
na militarne zamiłowania Wirtembergów lub samego księcia [2]

Z boku sarkofagu znajduje się herb książąt Anhaltu, z których wywodziła się babka księcia - Sybilla.
Ze zdjęcia nie potrafię się zorientować, czy wykonano go z lewej strony sarkofagu, byłby wtedy herbem babki ojczystej - Sybilli.
Czy babki macierzystej, gdyż po przeciwnej stronie jest także herb książąt Anhaltu.
To się niekiedy zdarzało, że względy na częste śluby w ramach niezbyt dalekiej rodziny

Z przeciwnej strony dłuższego boku też znajduje się herb książąt Anhaltu.
Lepiej widać siedzącego lwa, mitrę książęcą i pierścień transportowy

Pokazane heraldyczne elementy sarkofagu zachowały się w miarę dobrym stanie. Prawdopodbnie też w dobrym stanie będą dwa odlewy na wieku przedstawiające Marsa (W. Mrozowicz [1] sądzi, że z twarzą księcia) w otoczeniu panoplii. W gorszym stanie będą polichromowane medaliony.

4 medaliony na bokach wieka i 4 na dolnej części sarkofagu będą wymagać znacznego nakładu pracy

Nie wiem jaki jest stan dużej inskrypcji z wieka (na zdjęciach jest niewidoczny) i dwóch mniejszych z bocznej ściany wieka. Miejmy nadzieję, że sarkofag księcia Sylwiusza Nimroda odzyska blask. Należałoby się zastanowić, czy sarkofag ponownie wstawić do krypty, czy zostawić na poziomie kaplicy Wirtembergów obok tumbowego pomnika nagrobnego księcia Jana i jego żony Krystyny. A może pomnik tumbowy powinien wrócić na swoje stare miejsce, a na posadzce kaplicy na podwyższeniu pozostawić tylko sarkofag księcia Sylwiusza? Stanowiłby promocję tego, co znajduje się niżej w krypcie. Jednak byłby wtedy zagrożony uszkodzeniami i mazajami.

Więcej o innych odkryciach napisała red. K. Kijakowska

Literatura:

1. Mrozowicz W., Krypta wirtemberska w kościele zamkowym w Oleśnicy, Oleśnica-Wrocław 2004
2. Nienałtowski M., Wirtembergowie książęta na Oleśnicy, Bierutowie i Dobroszycach, Oleśnica 2019

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI