Wilhelm Sander - mało znany oleśnicki grafik

22.02.2010
Dr Piotr Oszczanowski kolejny raz przysłał informacje o grafiku związanym z Oleśnicą i podał spis kilku jego znanych miedziorytów. Po przeszukaniu bazy Instytutu Herdera dodałem inne, związane z Sibyllenortem (Szczodrem).

W. Sander urodzony ok. 1766 we Wrocławiu, zmarł 22.8.1836 w Oleśnicy. Kształcił się w akademii berlińskiej, wykonywał grafiki (miedzioryty i litografie) wg autorów niemieckich i obcych. Były to najczęściej widoki architektury, pejzaże, portrety znanych osób. Sygnował swoje prace: Sander, W.S., W. Sander sc., W.S. f., W. Santer, Sender.

Nie są znane jego rysunki związane z Oleśnicą, chociaż niewykluczone, że mogą istnieć. Nie znamy bowiem jeszcze autorów niektórych widoków Oleśnicy z początków XIX w.

Prawdopodobnie mając 29 lat związał się oleśnickim dworem książęcym, czego następstwem było wykonanie portretu (z lewej) księcia brunszwicko-oleśnickiego Fryderyka Augusta umieszczonego w książce Militarische Geschichte des Prinzen Friedrich August von Braunschweig-Lüneburg [Bernstadt und Öls] ..., Öls 1797, wydanej w drukarni Samuela Gottlieba Ludwiga mającego wówczas tytuł książęcego drukarza. W tej książce znalazły się również rysunki sposobów ustawienia wojska podczas bitw, plany bitew i kampanii wojskowych, a nawet widok i plany okrętu [P. Oszczanowski].

Po tym, jak książę rozbudował pałac w Sibyllenort (Szczodre) i w nim praktycznie zamieszkał w 1801 roku - W. Sander wykonuje widoki pałacu z różnych kierunków. Znajdują się one w Instytucie Herdera w Marburgu.

Zapewne po śmierci księcia w 1805 r., wykonuje prace dla wydawcy wrocławskiego Wilhelma Bogumiła Korna i portretuje znane osoby. M. in. [wg P. Oszczanowskiego]:

Dziewięć ilustracji graficznych zamieszczonych w: Fenelon, Podróże i przypadki Telemaka, syna Ulissesowego, tłum. J. Stawiarski, t. 1-2, [Druk:] Wilhelm Bogumił Korn [Wrocław] 1810 i [Wrocław] 1819
Miedzior. Sygn.: Sander.

Ilustracje graficzne zamieszczone w: Joachim Henryk Kampe [Campe], Biblioteczka dziecinna ..., t. 1-4, [Druk:] Wilhelm Bogumił Korn [Wrocław] 1816. Miedzior. Sygn.: Sander.

Dwanaście przedstawień związanych z nauką poprawnego rysunku: proporcje twarzy, naczynia antyczne, elementy architektoniczne, rzeźby antyczne. Miedzior. Sygn.: W.S. i C.F.B. lub C. Bach del. i W. Sander sc.
[W:] Carl Friedrich Bach, Anweisung nach richtigen Verhältnissen zu zeichenen und schöne Formen nach einer einfachen Regel zu bilden, für Künstler, Handwerker, und Freunde des Schönen ..., Breslau.

Portret dra medycyny F. Wendt. Miedzior. Koniec XVIII w./początek XIX w. Sygn.: Knöfvell S.G. / W. Sander sc.

Portret pruskiego prawnika C.W.T. Grattenauera [„D.U.J., k. preuss. Justitzrath”]. Miedzior. Koniec XVIII w./początek XIX w. Sygn.: J. Knöfvell / W. Sander sc.

Portret żony księcia brzesko-legnickiego Jana Chrystiana i córki elektora brandenburskiegio Jana Jerzego – księżnej brzesko-legnickiej Doroty Sybilli (1590-1625) [wg obrazu ze zbiorów Schaffgotscha w Cieplicach]. Litografia. Przed 1836. Sygn.: Lith. b. W. Santer, Gedr. b. W. Santer Breslau.

Portret dra Antona Theinera. Sygn.: wyd. W. Santer wg Zausiga.

Wykonuje także miedzioryty m. in. na podstawie rysunków B. F. Wernera, przedstawiające Wrocław.

Być może, że w trakcie umieszczania zbiorów bibliotecznych w internecie, natkniemy się na powyższe miedzioryty oraz odnajdziemy inne nieznane - może widoki Oleśnicy i portrety oleśniczan?

Odnaleziono jedynie mapę narysowaną przez W. Sandera: Der südliche Theil des Ober-Saechsischen Kreises / D. F. Sotzmann del. W. Sander sc. - [Ca. 1:1 400 000]. - [Berlin] : [Königl. Pr. Akadem. Kunst- Und Buchhandlung], [1796]. - 1 Kt. : kolor. Kupferst. ; 29 x 24 cm

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI