Marek Nienałtowski
Zapomniana sala koncertowa w Oleśnicy

Podczas przeglądania rocznika gazety oleśnickiej Lokomotive an der Oder z 1917 r. zauważyłem duże ogłoszenia Towarzystwa Muzycznego z Oleśnicy o koncertach w Festhalle (auli) przy Kronprinzenstrasse (ul. J. Słowackiego). Dopiero po dłuższej chwili skojarzyłem, że to może chodzić o aulę Knabenschule, czyli aulę obecnego I Liceum Ogólnokształcącego. Włączając się w 70 rocznicę powstania tej szkoły uznałem za celowe przedstawienie roli tej auli w propagowaniu muzyki i udział w promocji muzyków oleśnickich.

Szkoła dla chłopców. Z prawej widoczny portal wejściowy i aula

Z lewej widok od tyłu na aulę

Przypomnę, że aula spełniała od dnia wybudowania szkoły głównie rolę sali gimnastycznej, ale w ciągu 2 godzin można było przystosować ją do potrzeb sali koncertowej. W tym celu Rada Miejska przewidziała zakup dla szkoły organów ze świdnickiej fabryki organowej Schlag & Söhne, czyli musiały to być dobre koncertowe organy dostosowane do małych pomieszczeń. Chyba nie zachował się opis tych organów i jeszcze nie natrafiłem na ich dobre zdjęcie (także organy znajdowały się w auli Seminarium Nauczycielskiego - obecnie Gimnazjum nr 1, wykonane w 1879 r. przez oleśniczanina G. Andersa).

Ogólny widok na salę koncertową. W głębi widoczne organy i po jego bokach podest	Zbliżenie na organy

Sala ma długość 27 m., szerokość 13 m. i wysokość 9 m. Miała ok. 400 miejsc siedzących i ok. 100 stojących na parterze. Na galerii, umieszczonej 4 m. nad poziomem podłogi, było około ok. 30-40 miejsc siedzących i ok. 50 miejsc stojących. Na podium obok organów mieścił się chór liczący 80 - 100 osób, ewentualnie orkiestra symfoniczna.

Zainstalowane organy i dobre wejście z poziomu ulicy predysponowały zastosowanie auli do roli sali koncertowej. Dlatego Oleśnickie Towarzystwo Muzyczne (Musikverein Oels) wynajmowało aule na koncerty od szkoły lub od miasta, bo w jednym przypadku można było przeczytać, że ta sala miała status miejski. W ogłoszeniach nie wspomniano, że sala należy do szkoły. Wstęp na koncerty był płatny - najdroższe były numerowane miejsca siedzące na balkonie (5 Mk), potem numerowane miejsca siedzące na parterze (3 Mk), tańsze były miejsca stojące (2 Mk)

<< Zanim pokażę reklamy chcę zwrócić uwagę, że gazeta oleśnicka w okresie I wojny światowej była drukowana na gorszym papierze i zapewne farby drukarskie były także gorszego gatunku. Z tego względu czytelność ich jest obniżona>>

Niżej umieściłem tylko wybrane 4 reklamy z 1917-1918 r. (zapewne koncerty zaczęły się w 1914-1915 r.) - z nich można zorientować się o repertuarze koncertów (może to ocenią znawcy?). Daje się również zauważyć, że występowała w niej nawet Wrocławska Orkiestra Symfoniczna, a obok solistów z Wrocławia i Drezna wymieniano także muzyków oleśnicckich.

Klikając na każdą reklamę można ją powiększyć

Przed wojną z koncertami muzyki poważnej występowała często orkiestra oleśnickiego batalionu Jegrów nr 6. Była to orkiestra na wysokim poziomie muzycznym, nawet nagrała płytę. Nie wiadomo jakie były jej losy po rozpoczęciu wojny - czy trafiła na front wraz z batalionem? W Oleśnicy stacjonował przez cały okres wojny Zapasowy Batalion Jegrów nr 6, który szkolił poborowych. Miał on także swoją orkiestrę, występującą kilka razy w tygodniu w ogródkach, restauracjach i Sali Miejskiej - głównie grając marsze i muzykę patriotyczną. Zapewne miała ona niższy poziom artystyczny - może dlatego Towarzystwo Muzyczne zaczęło propagować koncerty muzyki innej niż marszowa, a sala szkolna z najnowszymi organami znanej firmy nadawała się do tego najbardziej.

Wśród powyższych reklam szczególna uwagę proponuję zwrócić na ostatnią - zachęcającą do udziału w koncercie dobroczynnym, w trakcie którego występowali tylko muzycy oleśniccy. Świadczy to, że muzyka w Oleśnicy stała na wysokim poziomie. Trudno się temu dziwić, bo dzięki kościołowi, ich organom i książętom oleśnickim muzyka była uprawiana w mieście od wieków, szczególnie od końca XVIII i początku XIX, gdy docierała do wszystkich grup społecznych.

Najczęściej jako pianistka (grająca często Chopina, Bacha) występowała panna Nora Wallossek, córka radcy w starostwie oleśnickim. W latach 30-ych występowała już we Wrocławiu. Także koncertowała w Niemczech do 1945 r. W latach 50-ch uczyła w Konserwatorium w Kolonii, nagrywała płyty jeszcze wydawane w 2007 r.

Nie wiem, do którego roku trwały koncerty w tej auli, gdyż nie zachowały się wszystkie roczniki Lokomotive an der oder. W 1943 r. w szkole tej urządzono lazaret dla żołnierzy niemieckich, od początku lutego 1945 do czerwca 1946 r. łóżka zajęli czerwonoarmiści. Dlatego organy nie mogły przetrwać w dobrym stanie i w końcu częściowo spalono salę, może razem z resztką organów (brak jest informacji o ich losie). Aulę odbudowano w 1963 r. i dalszym ciągu, oprócz roli sali gimnastycznej, spełniała też rolę sali koncertowej. Jednak brak organów był istotnym mankamentem takiej sali.

Obchodząc 70. lecie założenia I Liceum Ogólnokształcącego warto wspomnieć o 100. letniej rocznicy propagowania muzyki w sali gimnastyczno-koncertowej.

Literatura
Historia budynku i Protestanckiej Szkoły dla Chłopców (Knabenschule)
Lokomotive an der Oder. Rocznik 1917. Własność Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI