Panorama Oleśnicka nr 50/2002 z 25.06.2002

Rynek pełen tajemnic.

Wystarczyło trochę pogrzebać w oleśnickim rynku, by dokonać archeologicznych odkryć.

Przez kilka dni towarzyszyliśmy archeologowi Edwardowi Drużyłowskiemu z wrocławskiej Pracowni Archeologiczno - Konserwatorskiej podczas prac badawczych w rynku. Okazją do ich przeprowadzenia była wymiana nawierzchni. Po wykonaniu wykopu w pierzei południowej, w sąsiedztwie kamienicy nr 39, natrafiono na drewnianą kłodę. Oko doświadczonego archeologa szybko rozpoznało w niej fragmenty dawnego wodociągu.

Najstarszy wodociąg w mieście
Wstępne ustalenia pozwoliły przyjąć, że pochodzi z okresu nowożytnego - XVI - XVIII wieku. Bardziej precyzyjne dane będzie można uzyskać po analizie dendrochronologicznej, czyli ustaleniu wieku drewna.
Wodociąg był stosunkowo płytko ułożony, co było dla nas pewnym zaskoczeniem - powiedział Panoramie Edward Drużyłowski. Składał się z sosnowych pni wydrążonych w środku (średnica 25 cm). Te drewniane rury były połączone metalowymi złączkami w formie okręgu. Początkowo z gruntu wyłonił się tylko jeden odcinek. Odsuwanie ziemi pozwoliło odsłonić dalsze. Przechodnie z zainteresowaniem przystawali, by oglądać mierzący około 10 metrów wodociąg. Ciekawostką było to, że przebiegał w kształcie łuku. Podobny odkryto podczas prac archeologicznych w Sułowie.
Co stanie się ze znalezionymi eksponatami? - dociekaliśmy. Archeolog poinformował nas, że kierownictwo Miejskiej Gospodarki Komunalnej zainteresowane jest utworzeniem ekspozycji dawnych urządzeń kanalizacyjnych. Prawdopodobnie będzie to możliwe.

Rynek spalili Mongołowie?
To jednak nie koniec dotychczasowych odkryć w rynku. W miejscu, gdzie znajdował się wodociąg, zrobiono głębszy podłużny wykop. Dzięki temu dotarto do średniowiecznej warstwy kulturowej. Miała stalowo-szare zabarwienie, miejscami smolisto-czarne. Z niej narzędzia archeologów "wydłubały" ruchome zabytki z 2 połowy XIII / początku XIV wieku. Były to w przeważającej większości elementy glinianych naczyń, takie jak fragmenty den i uch. Wydobyto też kości zwierzęce ze śladami obróbki rzeźniczej. Kolejną ciekawostką był róg tura i długi gwóźdź.
Podczas badania tej najstarszej warstwy Edwardowi Drużyłowskiemu towarzyszył dr geografii Henryk Chmiel z Instytutu Geografii Uniwersytetu Wrocławskiego. Wyjaśnił nam, iż to, co odkryto w wykopie, jest średniowieczną mierzwą. W tamtych odległych czasach, gdy nie znano jeszcze kanalizacji, nieczystości wylewano i wyrzucano wprost na ulice. Gdy brudu zrobiło się zbyt dużo, robiono porządki - przysypywano zanieczyszczony teren warstwą piasku. Te na przemian ciemne i jasne warstwy można dojrzeć podczas badania gruntu. Tak było też na oleśnickim rynku. Pochodzenie około 60-centymetrowej mierzwy Henryk Chmal ocenił na poł. XIII/XIV wiek. Odnalazł w niej ślady spalenizny, co jest potwierdzeniem, że drewniana zabudowa spłonęła. Sugerował, że ten epizod spalenia rynku może mieć związek z najazdem Mongołów. W tej najdawniejszej warstwie odkryto także polepę, która stanowiła spoiwo przy budowie drewnianych domów.

Archeologiczne poletka
Z nowożytnych czasów pochodziła odkryta na mniejszej głębokości ceglana konstrukcja w formie dwóch studni. Były przy niej metalowe elementy. Całość wyglądała na jakiś wodotrysk.
Archeologowie mieli też swoje poletko przy skarpie wzdłuż pierzei z cukiernią i sklepem Corner. Również tutaj znaleźli dawne warstwy, a także potwierdzenie, że grunt został tu sztucznie podwyższony.
Pieczę nad wszystkimi pracami w rynku - zastrzega Edward Drużyłowicz - sprawuje dolnośląski wojewódzki konserwator zabytków. On wydaje zezwolenie na prace w obszarze zabytkowym.

Krzysztof Dziedzic

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI