Opinia wykonana na zlecenie DTSK we Wrocławiu i przesłana do
Wydziału Oświaty, Wychowania i Kultury w Oleśnicy, w 1974 roku

Prof. dr Marian Haisig

HERB MIASTA OLEŚNICY

Oleśnica, od roku 1314 rezydencja osobnego księstwa piastowskiego, wprowadziła na swoje pieczęcie miejskie od 2 polowy XIV wieku figurę orła z profilu z podniesionymi do lotu skrzydłami, z nimbem dookoła głowy, stojącego na wstędze, względnie trzymającego w szponach wstęgę. Orzeł ten - to atrybut św. Jana Ewangelisty, patrona kościoła parafialnego, przyjętego za patrona miasta.
Najstarsza dochowana pieczęć miejska z takim godłem pochodzi z 2 połowy XIV wieku, choć jej odcisk najstarszy dochował się dopiero przy dokumencie z roku 1405. Pieczęć ta rysuje w szponach orła wstęgę, ale bez napisu, gdyż drobne rozmiary pieczęci (średnicy 35 mm) nie dawały możliwości wprowadzenia na wąskiej nitce wstęgi jakiegokolwiek napisu. Dopiero na pieczęci z pocz. XVI wieku pojawia się na wstędze skrócony napis: IO EVAN (Johannes Ewang) objaśniający rysunek godła. Na dawnych pieczęciach miejskich Oleśnicy napis na wstędze trzymanej przez orła nie był stosowany konsekwentnie ze względu na trudności wprowadzenia liter na miniaturową powierzchnię pola pieczęci. Natomiast na barwnych rysunkach herbu i zapewne na chorągwiach miejskich występował z reguły napis: JOANNES, lub S.JOHANNES, objaśniający postać godła - orła (nie heraldycznego Piastów) ale orła św. Jana Ewangelisty, patrona miasta.
Napis: S. JOANNES, S. JOHANNES, czy w skrócie: IO. EVAN, nie jest istotnym elementem godła miejskiego, spełniając jedynie rolę detalu objaśniającego symbolikę herbu. Posiada on jednakże swoją wiekową tradycję sięgającą średniowiecza. W dokumentacji rysunku herbu Oleśnicy, potwierdzonej drzeworytami, miedziorytami, w starodrukach czy litografią XIX w. najczęściej występuje napis S. JOHANNES. I tę formę należałoby przyjąć.
Herb miasta oparty o dochowaną dokumentację wyobraża: orła św. Jana Ewangelisty zwróconego w prawo, trzymającego w szponach wstęgę z napisem: S. JOHANNES.

Barwy herbu:
Orzeł srebrny (biały), głowa w złotym (żółtym) nimbie, tło tarczy czerwone, wstęga biała z czarnymi literami.

Podstawowa literatura:

1. M. Gumowski, Najstarsze pieczęcie miast polskich XIII i XIV wieku, Toruń 1960, ss. 163-164, rysunki na tablicy nr 315, 316, XXIV;
2. M. Gumowski, Herby miast polskich, s.255;
3. H. Saurma, Wappenbuch der schlesischen Staedte, Berlin 1870, s. 234-236:
4. O. Hupp, Wappen und Siegel der deutschen Staedte, Frankfurt a/M, 1898. s. Zesz. II, s. 65-66:
5. Miasta polskie w tysiącleciu, T.II, plansza barwna, tabl. CXX

Wrocław, 14. IV. 1974

Prof. dr Marian Haisig
(podpis nieczytelny)

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI