Marek Nienałtowski
Odnaleziono portret księżnej Anny Zofii - żony księcia ziębicko-oleśnickiego Karola Fryderyka?
28.02.2025 r.

5 lutego 2025 dostałem e-maila od Vincenta van G. z Holandii, w którym napisał po angielsku "Od jakiegoś czasu czytam na pana stronie wszystkie informacje na temat księstwa. Jestem szczególnie zainteresowany Anną Sophie von Saxe Altenburg 1598-1641, pierwszą żoną Karola Fryderyka I. Nie ma zbyt wielu informacji na jej temat. Widziałem zdjęcie jej trumny w krypcie. Mam nadzieję, że jej trumna również zostanie odrestaurowana. Czy wiadomo, czy istnieje więcej informacji na jej temat, takich jak portret i informacje o jej życiu?

Z e-maila wynika, że Vincet głęboko studiował tę stronę i dlatego uznałem, że warto mu pomóc - wysłałem wszystkie informacje jakie miałem na jej temat. Po kilku dniach dostałem kolejną informację pisaną już po polsku, że "kilka miesięcy temu kupił obraz Anny Sophii. Na obrazie namalowanym w 1615 roku ma 16 lat" Załączył skan tego obrazu i kilka innych zdjęć jego odwrocia, w tym naklejek informacyjnych.

	Dodałem portret Anny Kettler jako żonę Alberta Radziwiłła. Miedzioryt. Ermitaż. Petersburg
Według Vincenta jest to Portret Anny Zofii Saxe-Altenburg na desce z 1615 r. Data była naniesiona w górze z prawej strony. Wówczas pokazywano portrety księżnych ze złotymi łańcuchami, krzyżami i różnymi zawieszkami, zobacz z prawej i niżej

Do tego obrazu dołączył kilka zdjęć. Na odwrociu, na desce - 2 naklejki pozwalające poznać przedstawioną postać.

Niżej obie naklejki

Pierwsza próba odczytania - Anna Herzogin Kurland, Geborne Princesin Kettlerien. Czyli Anna księżna Kurlandii, urodzona księżniczka Kettler

Już z tej naklejki wynika, że chyba ona nie dotyczy wyżej pokazanego obrazu. Przede wszystkim dotyczy ona Anny, a nie Anny Zofii. Czyli obraz dotyczy innej osoby. Być może, że jest księżniczką Kurlandzką i wywodzi się z wówczas panującego w Kurlandii rodu Kettlerów. A same księstwo Kurlandii (i Semigalii) było lennem Koronnym Rzeczypospolitej Obojga Narodów do 1795 r. Z niego wywodzi się ród Bironów - później panów Wolnego Państwa Stanowego Syców (obecnie w Powiecie Oleśnickim)

Księżniczki są portretowane przed wyjściem za mąż i później z różnych okazji. Księżniczka Anna (1567-1617) stała się szerzej znana (kilka obrazów olejnych i miedziorytów), po wyjściu za mąż za księcia Alberta Radziwiłła (1558-1592). Innych Ann w tych latach nie było wśród Kettlerów.

Anna Kettler (1567-1617). Córka Anny Meklemburskiej
i Gottharda Kettlera, żona Alberta Radziwiłła (1558-1592).
Własność Lietuvos Dailes Muziejus. Powiększenie
Muzeum Narodowe w Warszawie posiada podobny portret

Herb, a może coś podobnego do herbu księżniczki Anny.

Jakaś imitacja herbu, nie pasująca do dokładności obrazu ani do znanych herbów książęcych? Jedynie dwa niby pióra są podobne do kettlerowskich. Dziwi łańcuch może z duńskim orderem Słonia?	Herb rodowy Kettlerów z hakiem do wieszania czajników (Kesselhaken). Na monetach wybijanych przez Kettlerów - w środek pola haka wprowadzano różne informacje (np. inicjały księcia)

Naklejka nr 2.
Na niej są pokazane herby z terenu Palatynatu Reńskiego.

herb księcia Zweibrűcken z Palatynatu Reńskiego pokazany obok na naklejce z lewej strony		Herb związany z Palatynatem Reńskim zawiera w sobie oba herby z lewej. [3]
	Na ilustracji widać może herb małżeński (narzeczeński), z lewej od patrzącego - herb męża. Drugi - żony (narzeczonej. Niżej na tarczy inicjały małżonków S i C. (zazwyczaj te litery są bardziej zdobione). Są to herby łączące się Palatynatem Reńskim. Z inicjałów widać, że ta naklejka nie dotyczy ani Anny Zofii, ani Anny Ketllerówny.

Dodano 04.03.2025 r. Kolejne zmiany.

Niżej pokazano prawie ten sam (jak na naklejce 2) herb pochodzący z 1713 r. Ma on dodatkową trzecią tarczę związaną z tytułem elektorskim. Ponadto nie zawiera jednego herbu (widocznego w naklejce), który pokazałem oddzielnie z prawej. Jest to herb miasta holenderskiego Bergen op Zoom (na czerwonym tle 3 krzyże św. Andrzeja nad górą pokrytą trawą).

Jest to herb elektora Johanna Wilhelma na dawnej aptece dworskiej w Neuburgu an der Donau, datowany na 1713 rok. Czyli naklejka może też pochodzić z XVIII w. [3]	Herb miasta holenderskiego Bergen op Zoom. [3]

Herb Anny Zofii miałby związki z poniższym herbem.

Herb księstwa Saxe-Altenburg. Na nim widać analogiczne elementy, jak na powyższych herbach, czyli istniały związki pomiędzy Saksonią i Palatynatem Reńskim

Wstępne wnioski:

1. To nie jest portret księżnej Anny Zofii von Saxe-Altenburg. Jeśli naklejka nr 1 jest prawdziwa i dobrze ją odczytałem, to na obrazie być może widnieje księżniczka Anna kurlandzka z domu Kettler. W tym przypadku obraz pochodziłby z końca XVI w. lub przełomu wieków.
2. Naklejka nr 2 z herbem ślubnym budzi wątpliwości, gdyż nie dotyczy ani księżnej Anny Zofii, ani Anny. Jest to też herb mający związki z Palatynatem Reńskim.
3. Dwie naklejki z różną treścią i niedbałe namalowany herb każą z ostrożnością podchodzić do historii obrazu.

Literatura:

1. Anna Radziwiłłowa z Kettlerów
2. http://www.welt-der-wappen.de/Heraldik/seite38.htm dział: Wappen der Wittelsbacher: Pfalz
3. welt-der-wappen.de/Heraldik/wittelsbach.htm