Pojawiają się książki z byłej Biblioteki Zamkowej w Oleśnicy

17.10.2010 r.

Klaus Liwowsky - historyk i genealog z Niemiec, autor książki o biografii Marii Kunic przysłał mi linki do skanów dwóch książek z Biblioteki Drezdeńskiej (SÄCHSISCHEN LANDESBIBLIOTHEK), których autorzy byli rodzinnie związani z tą wybitną astronomką. Jedna z nich - książka z dziedziny matematyki (Arithmetica oder Rechenbuch) napisana przez dziadka Marii w linii matki, druga - książka Horologium Zodiacale ... autorstwa przyszłego, drugiego męża Marii.

Po otwarciu obu linków okazało się, że wspomniane książki mają umieszczone na okładce exlibrisy Biblioteki Zamkowej w Oleśnicy (zwanej też Biblioteką Książęcą w Oleśnicy lub Biblioteką Książąt Oleśnickich) z okresu, gdy księstwo oleśnickie należało do Brunszwików. A dokładniej, gdy panował w nim pierwszy z książąt brunszwickich Fryderyk August (1793-1805 r.).

Exlibris Fryderyka Augusta księcia brunszwicko- oleśnickiego umieszczony w książce Horologium Zodiacale (i wielu innych). Rysunek exlibrisu oparto na herbie księstwa brunszwicko-oleśnickiego.

Istnienie książek z tymi exlibrisami było dla mnie dużym zaskoczeniem. Okazało się bowiem, że część Biblioteki Zamkowej z Oleśnicy, uważanej za spaloną, dalej istnieje! Szybkie przeglądnięcie jej zawartości już pozwala rozszerzyć historię twórczości oleśnickich autorów publikacji (np. dodałem mniej znane publikacje Jana Sinapiusa). Można oczekiwać, że książki z biblioteki drezdeńskiej będą nowym tropem do dalszych poszukiwań historycznych.

Najprawdopodobniej bibliotekarz książęcy (o którym jeszcze napiszę) skatalogował w latach 1793-1816 zbiory i umieścił w każdej książce wyżej pokazany exlibris. Być może, że na exlibrysie widnieje "oleśnicki" numer katalogowy książki (poniżej niego może widnieje numer drezdeński).

Przypomnę, że Biblioteka Zamkowa powstała zapewne za czasów Karola I Podiebrada i była w okresie ich rządów największą biblioteką książęcą na Śląsku. Zbiory biblioteczne znacznie powiększyli Wirtembergowie, a po nich Brunszwikowie (uzupełnili zbiory o około 2000 pozycji). Po śmierci ostatniego z Brunszwików oleśnickich (1884 rok) biblioteka stała się własnością, w drodze dziedziczenia, króla saksońskiego Alberta, który podarował ją w 1885 roku Królewskiej Bibliotece Publicznej w Dreznie (Königliche Öffentliche Bibliothek). Nie znamy dokładnej liczby przekazanych książek. Ocenia się, że było ich ok. 20-30 tys. W 1945 r. w wyniku nalotu alianckiego z 13 lutego i 3 marca biblioteka drezdeńska spłonęła. Od tego czasu w publikacjach historycznych dotyczących Oleśnicy nie wspominano o losie tych książek. Podano jedynie, że biblioteka drezdeńska posiada 54 inkunabuły, będące dawniej własnością Biblioteki Zamkowej w Oleśnicy.

Podane linki pozwoliły poczynić dalsze poszukiwania. Okazało się, że w zbiorach cyfrowych (zeskanowanych, ogólnie dostępnych) biblioteki znajduje się ponad 300 pozycji, które mają wyżej pokazany exlibris, lub są związane z Oleśnicą. Nie wiadomo, ile ogółem książek z tym exlibrisem znajduje się w niezeskanowanych zbiorach drezdeńskich.

Na uwagę zasługują pięknie wydane różnego rodzaju druki okolicznościowe z drukarni oleśnickiej Ludwiga. Niektóre z książek posiadają okolicznościową nalepkę (?) z 1885 r. wskazującą na pochodzenie książki z Biblioteki Zamkowej w Oleśnicy.

Należy mieć nadzieję, że do analizy tych zbiorów włączą się bibliotekarze i może odnajdą w Dreźnie katalog przekazanego w 1885 r. zbioru książek (może chociażby ich ilość) i opiszą dalsze losy Biblioteki Zamkowej w Oleśnicy.

Niedługo witryna biblioteki drezdeńskiej, będzie miała również polską wersję językową, co pozwoli na łatwiejsze poszukiwania w tych rozbudowanych katalogach.

Dodano 17.10.2010 r.

Na jednej z książek tej biblioteki zauważyłem pieczęć z napisem otokowym E. BIBL. OLSN z datą 1885. W środku znajduje się herb Króla Saksonii z koroną. Po powiększeniu ma ona postać:

Jest to najpewniej także oznaczenie książek pochodzących z Biblioteki Zamkowej w Oleśnicy, gdyż zawierały one także exlibris. Z książek, które przeglądałem zaledwie kilka miało tę pieczęć. "Oleśnicka" - była umieszczany obok pieczęci Biblioteki Drezdeńskiej. Niżej dwa przykłady:

Nie wiem, które z wyżej pokazanych oznaczeń "miejsca pochodzenia" było wcześniej używane - drukowana nalepka czy pieczęć.

Literatura:
http://digital.slub-dresden.de/

Zbieżne:
Exlibris księcia wirtemberskiego
Zmiany exlibrisu księcia brunszwickiego


 

Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI