Oleśnica, dnia 14 marca 2018 r .

Szanowny Pan

Ppłk Zbigniew Nagórny

Prezes Zarządu Koła Lotnik

oraz

Szanowny Pan

płk. dypl. Lucjan Ławniczek

Prezes Zarządu Koła im. Ziemi Oleśnickiej

RP.0125.19.2.2018

W nawiązaniu do pisma w sprawie zachowania bądź przeniesienia Pomnika Wdzięczności informuję, iż podjęte zostały starania, by zachować przynajmniej figury żołnierzy.

Władze Oleśnicy zwróciły się do organów państwa o wydanie opinii, czy pomnik znajdujący się w Oleśnicy został objęty Ustawą z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki .

Zarówno Instytut Pamięci Narodowej, jak i wojewoda dolnośląski jednoznacznie potwierdzili, że tak.

Ponadto wojewoda pismem z dnia 9 stycznia poinformował o nowelizacji ustawy oraz o idącym za nią skróceniem terminu wykonania nałożonego na samorządy obowiązku, który w myśl noweli należy wykonać do 31 marca 2018 r.

W tym samym piśmie wojewoda informuje, iż przy terminowym (tj. do 31.03.2018 r.) wykonaniu wspomnianego obowiązku, koszty jego wykonania zwrócone zostaną przez Skarb Państwa ze środków budżetu państwa, których wojewoda jest dysponentem.

Dalej wojewoda informuje, iż "w przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego przez ustawodawcę terminu (tj. 31.03.2018 r.), wojewoda zmuszony będzie nakazać w drodze decyzji usunięcie takiego pomnika, a związane z tym koszty poniesie właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości, na której wzniesiony został pomnik" .

Podobne pomniki z całej Polski mają docelowo trafić do Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku.

Burmistrz Oleśnicy pismem z dnia 9 lutego 2018 r. zwrócił się do wojewody o zgodę na przeniesienie figur na cmentarz Armii Radzieckiej.:

"Pragnę poinformować, że istotnym elementem przedmiotowego pomnika, jest obok figury Rosjanina postać polskiego żołnierza II Armii Wojska Polskiego. Żołnierze ci także ginęli w 1945 na ziemi oleśnickiej, część z nich, walczących w ramach 3. Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej II Armii WP, spoczywa w Oleśnicy. Miasto nasze szczyci się patriotyczną tradycją kultywowania pamięci dokonań polskiego żołnierza, prężnie działają rozmaite stowarzyszenia oraz grupy rekonstrukcyjne.

Oleśnica jest przy tym miastem garnizonowym. Wojsko Polskie od lat uświetnia wszystkie święta państwowe i miejskie, w związku z czym mieszkańcy darzą polski mundur najwyższym szacunkiem.

W tym świetle usunięcie postaci Polaka może spotkać się z niezrozumieniem oraz wypaczyć ideę, która przyświecała ustawodawcy, dlatego analizowaliśmy możliwość rozdzielenia żołnierzy. Oględziny obiektu wykazały jednak, że figura żołnierza polskiego stanowi jedną całość z figurą żołnierza radzieckiego i próba ich rozdzielenia może spowodować nieodwracalne uszkodzenia obu postaci.

Zwracam się zatem z prośbą o wyrażenie zgody na przeniesienie figur na Cmentarz Żołnierzy Armii Radzieckiej w Oleśnicy. Nekropolia, na której leżą także żołnierze z polskimi nazwiskami, jest na co dzień zamknięta, otwiera się ją tylko w okresie Wszystkich Świętych. Naszym zdaniem pozwoliłoby to zachować postać Polaka oraz zredukować koszty związane z transportem elementów pomnika do miejsca wskazanego przez organy państwa."

W odpowiedzi na prośbę miasta dyrektor Wydziału Nadzoru i Kontroli Urzędu Wojewódzkiego podkreśla, że "pomnik został zakwalifikowany przez Instytut Pamięci Narodowej - Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu do usunięcia. Jednostka samorządu terytorialnego nie może modyfikować sposobu wykonania ciążących na niej ustawowych obowiązków i tym samym wnioskować o podjęcie w tym zakresie decyzji przez inny organ, szczególnie, gdy nie istnieje podstawa prawna dla takiego działania.(...) W obecnym stanie faktycznym Gmina Miejska Oleśnica, w świetle otrzymanej opinii Instytutu Pamięci Narodowej, powinna podjąć realizację nałożonych przez ustawodawcę obowiązków".

Mimo to, w poszanowaniu zwłaszcza dla postaci żołnierza polskiego, figury odcięto od cokołu w taki sposób, by ich nie niszczyć i zachować substancję obu postaci.

Jednocześnie informuję, iż obiekt nie miał statusu zabytku i nie figurował w ewidencji zabytków. Jego zły stan został stwierdzony przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który jeszcze przed przystąpieniem do wykonania obowiązku nałożonego przez Ustawę z dn. 1 kwietnia 2016 r. z późn. zmianami o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki, wydał decyzję o nakazie jego całościowej rozbiórki. Zły stan techniczny fundamentu stwarzał przy tym niebezpieczeństwo osiadania postumentu, którego przebudowa w latach pięćdziesiątych uszkodziła pierwotną konstrukcję.

Z poważaniem